Dieta przy zakrzepicy – założenia, wyłączenia i jadłospis

Zakrzepica – a właściwie żylna choroba zakrzepowo-zatorowa i powiązana z nią zatorowość płucna – występuje stosunkowo często. Choć choroba może dotyczyć osób w każdym wieku, z czasem ryzyko znacząco wzrasta. Aby je zmniejszyć, warto utrzymywać prawidłową masę ciała, dbać o regularną aktywność fizyczną i zdrowo się odżywiać. Dowiedz się, jaką dietę przy zakrzepicy żył polecają dietetycy.

Spis treści:

1. Jak powinna wyglądać dieta przy zakrzepicy?
2. Co jeść, a czego unikać przy zakrzepicy?
3. Przykładowy jadłospis diety przy zakrzepicy
4. Dieta przy zakrzepicy żył – przepisy

Jak powinna wyglądać dieta przy zakrzepicy?

Niestety nie jest możliwe, by wskazać, jaka dieta przy zakrzepicy sprawdzi się najlepiej. Jednak zdrowe odżywianie i systematyczna aktywność fizyczna to fundamenty utrzymywania prawidłowej masy ciała, co z kolei istotnie obniża ryzyko rozwoju choroby. Osoby z nadwagą i otyłością są o wiele bardziej narażone na rozwój żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, więc najistotniejsze w ich przypadku jest zredukowanie masy ciała. Dieta przeciwzakrzepowa powinna być po prostu pełnowartościowa. Najzdrowszym modelem żywienia jest dieta śródziemnomorska, która będzie również dobrym rozwiązaniem dla osób z zakrzepicą. Należy również pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Aby nie dopuszczać do odwodnienia, najlepiej jest dostarczać ok. 2,2-5 l/na dobę.

W przypadku nadwagi lub otyłości pomocne mogą okazać się wizyta u dietetyka i dieta pudełkowa o odpowiednio dobranej kaloryczności. W ramach cateringu dostępne są przeróżne plany żywieniowe przeznaczone dla osób o odmiennych potrzebach, m.in. dieta w insulinooporności, dieta dla sportowców czy dieta bezlaktozowa.

Co jest dobre na zakrzepicę? Pozostałe sposoby

Fundamentem łagodzenia dolegliwości związanych z zakrzepicą i zapobiegania rozwojowi choroby jest stosowanie dobranych przez lekarza leków. Zdecydowanie łatwiej jest jednak zapobiegać, niż później zastanawiać się, co rozpuszcza zakrzepy. Warto więc dbać o systematyczną aktywność fizyczną, szczególnie angażującą mięśnie łydek. Ruch jest bowiem najbardziej efektywnym sposobem na zapobieganie powstawaniu zakrzepów.

Warto unikać długiego bezruchu i robić przerwy podczas pracy siedzącej, najlepiej co ok. 2 godziny. Na długie trasy samochodem, autokarem, pociągiem czy samolotem należy ubierać luźną odzież. Dodatkowo podczas podróży – jeśli to możliwe – należy robić przerwy na spacer czy rozciąganie. Dobrą metodą na angażowanie mięśni łydek jest również ich częste napinanie, np. podnoszenie i opuszczanie pięt z przenoszeniem ciężaru na palce.

Aby zapobiegać zakrzepicy, należy także unikać snu w pozycji siedzącej. Na rynku dostępne są również pończochy przeciwzatorowe, jednak ich noszenie warto skonsultować ze specjalistą.

Co jeść, a czego unikać przy zakrzepicy?

Co jeść przy zakrzepicy?

W diecie przeciwzakrzepowej warto uwzględnić np. czosnek, zawierający związki biologicznie aktywne (np. allicynę), hamujący agregację płytek krwi i działający przeciwzakrzepowo. Cenne właściwości ma również żeń-szeń bogaty w związki zwane ginsenozydami, które mają zdolność do hamowania produkcji tromboksanu, czyli substancji, która bierze udział w procesie krzepnięcia krwi. Właściwości przeciwzakrzepowe wykazują również polifenole obecne w kakao. Warto zatem do codziennego jadłospisu włączyć naturalne kakao lub gorzką czekoladę.

Magnez a zakrzepica

Czy można suplementować magnez, mając zakrzepicę? U osób leczonych doustnymi preparatami przeciwzakrzepowymi typu warfaryna lub acenokumarol nie powinno się suplementować magnezu, ponieważ może mieć on negatywny wpływ na wchłanianie leków. W kwestii zażywania leków, witamin, minerałów czy preparatów ziołowych zawsze warto skonsultować się z lekarzem.

Kawa a zakrzepica

Z uwagi na działanie kofeiny, wiele osób zastanawia się, czy można pić kawę, mając zakrzepicę. Niestety dotychczas przeprowadzone badania dotyczące wpływu kawy na zakrzepice są niejednoznaczne. Wykazano na przykład, iż spożywanie kawy zmniejszało o 30% ryzyko zakrzepicy żylnej, w porównaniu do osób niepijących, a jednak najnowsze badania sugerują, iż istnieje umiarkowanie podwyższone ryzyko powstania zakrzepicy związane z piciem kawy. Wyniki badań wykazały, że picie 1–4 filiżanek kawy dziennie może podnosić ryzyko zakrzepicy o 11%, a picie powyżej 5 filiżanek kawy dziennie obniża ryzyko o 25%. Niemniej jednak obecnie nie ma wystarczających dowodów klinicznych na poparcie tez dotyczących wpływu kawy na rozwój choroby zakrzepowo-zatorowej, a wyniki badań są sprzeczne.

Banany a zakrzepica

Nie istnieją badania dotyczące spożycia bananów i ich wpływu na rozwój zakrzepicy. Wiadomo jednak, iż warzywa i owoce powinny stanowić podstawę prawidłowo zbilansowanej diety, dlatego z pewnością warto włączyć banany oraz inne owoce i warzywa do codziennego menu.

Czego nie jeść przy zakrzepicy?

W diecie na zakrzepicę w pierwszej kolejności należy ograniczyć sól – do maksymalnie 5 g/dzień.

Ponadto niewskazane jest spożywanie czerwonego mięsa. Chociaż zdania na temat tego, czy mięso jest zdrowe, są podzielone, przy zakrzepicy nie zaleca się jedzenia go w dużych ilościach. Mięso jest bowiem jednym z głównych źródeł metioniny, czyli aminokwasu, który w nadmiarze może przyczyniać się do powstawania zakrzepów.

U chorych na zakrzepicę, którzy są leczeni lekami z grupy antagonistów witaminy K, zaleca się ograniczenie podaży tej witaminy z pożywienia. Witamina K w diecie chorego może bowiem ograniczać efekt przeciwkrzepliwy, dlatego zaleca się ograniczyć spożywanie warzyw liściastych, kapusty, szpinaku, brokułów, sałaty oraz produktów takich jak: wątróbka, zielona herbata czy produkty sojowe.

Sprawdź także: Witaminy A i E, czyli sekret piękna i młodości

Przykładowy jadłospis diety przy zakrzepicy

Poniżej przedstawiamy, jak może wyglądać przykładowa dieta przy zakrzepicy.

Śniadanie: Twarożek ze szczypiorkiem i czosnkiem i chleb żytni razowy

II śniadanie: Koktajl na kefirze z malinami i orzechy włoskie

Obiad: Mięso indyka z pieczonymi warzywami i kaszą gryczaną

Podwieczorek: Kanapka z pastą z fasoli i pomidorem

Kolacja: Gulasz z soczewicy z dodatkiem kaszy pęczak

Sprawdź także: Przepis na muffinki o niskim indeksie glikemicznym

Dieta przy zakrzepicy żył – przepisy

Bowl z kaszą, warzywami i tofu

Składniki:

• 60 g kaszy jęczmiennej pęczak
• 100 g brokułów
• 1 marchewka
• pół papryki czerwonej
• 30 g groszku zielonego konserwowego
• 100 g tofu
• 1 łyżka oliwy z oliwek
• 2 szczypty soli
• 2 szczypty pieprzu czarnego
• pół łyżki suszonego tymianku
• pół łyżki suszonego oregano

Sposób wykonania:

Kaszę ugotuj według instrukcji na opakowaniu. Różyczki brokuła ugotuj al dente. Tofu pokrój w paski lub w kostkę i podsmaż na patelni na 1 łyżce oliwy (ok. 3 minuty z każdej strony). Paprykę i marchewkę pokrój w kostkę. Na odrobinie wody podduś pokrojoną paprykę i marchew, aż zmiękną. Dodaj ugotowane brokuły, groszek oraz kaszę. Dodaj 1 łyżkę oliwy i przyprawy. Smaż ok. 5–7 minut, co jakiś czas mieszając. Przełóż na talerz. Ułóż na wierzch podsmażone tofu.

Twarożek z awokado i szczypiorkiem

Składniki:

• 120 g chudego sera twarogowego
• 50 g jogurtu naturalnego
• pół awokado
• 4 łyżki szczypiorku
• szczypta soli
• 3 szczypty pieprzu czarnego
• 3 kromki chleba żytniego

Sposób wykonania:

Do miseczki dodaj ser, jogurt, posiekany szczypiorek, sól i pieprz oraz pokrojone w kostkę awokado. Całość wymieszaj na pastę. Podawaj z pieczywem.

Bibliografia:

1. Mital A. i wsp., Polskie zalecenia dotyczące leczenia antagonistami witaminy K, „Journal of Transfusion Medicine”, 2013, 6 (2).
2. Rosano G. M. C. i wsp., Obesity and contraceptive use: impact on cardiovascular risk, „ESC Heart Fail”, 2022.
3. Ali M. i wsp., Consumption of a garlic clove a day could be beneficial in preventing thrombosis, „Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids”, 1995, 53 (3).
4. Lee Y. Y. i wsp., Panax ginseng: Inflammation, platelet aggregation, thrombus formation, and atherosclerosis crosstalk, „Journal of Ginseng Research”, 2021, 46 (1).
5. Roach R. E. i wsp., Coffee consumption is associated with a reduced risk of venous thrombosis that is mediated through hemostatic factor levels, „Journal of Thrombosis and Haemostasis”, 2012, 10 (12).
6. Lin T. i wsp., Caffeinated beverages intake and risk of deep vein thrombosis. A Mendelian randomization study, „PLoS One”, 2024, 13; 19 (2).