Dieta wysokobiałkowa dla chorych – zrównoważony jadłospis dla siły i zdrowia

Dieta wysokobiałkowa u chorych jest stosowana w celu wspomagania procesu budowy mięśni i regeneracji organizmu. Jakie są efekty diety wysokobiałkowej? Pacjenci spożywający więcej protein szybciej odzyskują siły, a procesy regeneracyjne organizmu i odbudowa uszkodzonych tkanek np. po operacji, przebiegają sprawniej. Sprawdź, jak może wyglądać zrównoważony jadłospis diety bogatej w białko.

Spis treści:

1. Podstawy diety wysokobiałkowej dla chorych
   • Dieta wysokobiałkowa – dla kogo jest polecana?
2. Przepisy na białkowe śniadania
3. Obiady bogate w białko
4. Kolacje wspomagające regenerację
5. Przekąski białkowe dla chorych
6. Rola białka w diecie osób chorych

Podstawy diety wysokobiałkowej dla chorych

Białko to podstawowy składnik odżywczy, który w diecie wysokobiałkowej należy dostarczać w większych ilościach. Produkty białkowe są źródłem wielu niezbędnych aminokwasów i biorą udział w przemianach metabolicznych. Białko spełnia również wiele innych funkcji zapewniających prawidłową pracę i regenerację organizmu.

Dieta wysokobiałkowa – dla kogo jest polecana?

Zwiększenie podaży białek zaleca się u osób chorych, w okresie rekonwalescencji po zabiegach oraz u pacjentów w stanach okołooperacyjnych (aby prawidłowo przebiegał proces gojenia ran). Specyficzną odmianą tego modelu żywienia jest dieta wysokobiałkowa dla chorych na raka. Terapia przeciwnowotworowa i chemioterapia powodują duże szkody w organizmie i w tym okresie bardzo ważne jest dbanie o wysoką podaż białka, które będzie rekompensować straty powstałe podczas choroby i wspierać mechanizmy regeneracyjne.

W jakich chorobach dieta wysokobiałkowa jest stosowana? Najczęściej wskazaniem są:

• choroby nowotworowe oraz okres radio- i chemioterapii,
• okres rekonwalescencji po operacjach i zabiegach chirurgicznych,
• oparzenia ciała,
• urazy, skręcenia stawów i złamania kości,
• anoreksja.

Dieta w przebiegu leczenia chorób powinna być nie tylko bogatobiałkowa, ale również lekkostrawna. Przepisy diety lekkostrawnej wysokobiałkowej bazują na produktach dostarczających dużą ilość białka i niewiele błonnika, co ma służyć odciążeniu przewodu pokarmowego. Układ trawienny jest szczególnie wrażliwy na rodzaj spożywanej żywności. Po operacji odcinków przewodu pokarmowego dodatkowa ilość błonnika, który na dłużej pozostaje w świetle jelit, może spowodować szereg komplikacji. Z kolei choroby nowotworowe mogą powodować dolegliwości trawienne w postaci nudności, wymiotów, bólu brzucha oraz biegunek, dlatego w ich przypadku również ważne jest stosowanie lekkostrawnej diety wysokobiałkowej.

Lekkostrawna dieta bogatobiałkowa powinna uwzględniać produkty zawierające pełnowartościowe białko bogate w aminokwasy egzogenne, których organizm sam nie może wyprodukować. Białko w diecie chorych można dostarczyć, wykorzystując w posiłkach:

• chude mięso, takie jak: kurczak, indyk, cielęcina, polędwica wołowa i wieprzowa, schab wieprzowy,
• ryby morskie, takie jak: łosoś, dorsz, halibut, tuńczyk, śledź,
• owoce morza,
• jaja kurze,
• mleko i przetwory mleczne.

Ważne jest, aby każdy posiłek diety łatwostrawnej bogatobiałkowej nie tylko opierał się na produktach z wysoką zawartością pełnowartościowego białka, ale i niskobłonnikowych. Potrawy najlepiej przygotowywać, stosując specjalne techniki obróbki termicznej, takie jak: gotowanie, gotowanie na parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania oraz pieczenie w folii lub w pergaminie. Jeżeli komponowanie posiłków białkowych i przyrządzanie ich są dla Ciebie wyzwaniem, dobrym rozwiązaniem może okazać się dieta pudełkowa przygotowana przez profesjonalnych kucharzy przy współpracy z dietetykiem.

Sprawdź także: Dieta białkowo-tłuszczowa – zasady, możliwe efekty i jadłospis

Przepisy na białkowe śniadania

Pełnowartościowe białko można dostarczyć w śniadaniach w postaci: mleka, jogurtów wysokobiałkowych, jaj oraz chudych wędlin drobiowych. Źródłem węglowodanów mogą być: produkty zbożowe z pszenicy (chleb pszenny, bułki pszenne), płatki owsiane błyskawiczne, płatki jaglane oraz płatki ryżowe. Poniżej podajemy kilka przepisów diety lekkostrawnej bogatobiałkowej.

Kanapki z twarożkiem i pomidorem

Składniki:

• 2 kromki chleba pszennego
• 60 g chudego sera twarogowego
• 1 łyżka jogurtu naturalnego
• 1 pomidor
• 1 łyżeczka oleju lnianego

Sposób wykonania:

Twaróg wymieszaj z jogurtem. Pomidora sparz wrzątkiem, obierz ze skórki i pokrój w kostkę. Kromki chleba posmaruj pastą twarogową, a na wierzch połóż plastry pomidora. Skrop kanapki olejem lnianym.

Ryżanka na mleku z jabłkiem i mielonymi migdałami

Składniki:

• 3 łyżki płatków ryżowych
• 1 szklanka mleka 2% tłuszczu
• pół jabłka bez skórki
• 4 migdały

Sposób wykonania:

Ugotuj płatki na mleku, co chwilę mieszając, aż będą miękkie. Jabłko obierz ze skórki i zetrzyj na tarce na grubych oczkach. Migdały zmiel w młynku. Na ugotowany ryż połóż starte jabłko i posyp całość zmielonymi migdałami.

Sprawdź także: Białko w diecie – budulec nie tylko dla mięśni

Obiady bogate w białko

Pieczona pierś z kurczaka w ziołach z ziemniakami i brokułem

Składniki:

• pół piersi z kurczaka
• 1 łyżka oliwy z oliwek
• pół łyżeczki ziół prowansalskich
• 4 ziemniaki
• 100 g brokułów

Sposób wykonania:

Kurczaka dokładnie umyj, posyp ziołami i upiecz w folii (25 minut w 180°C). Ziemniaki obierz ze skórki i gotuj w lekko osolonej wodzie (ok. 20 minut). Brokuły umyj, pokrój w mniejsze kawałki i ugotuj we wrzącej wodzie (ok. 15 minut). Upieczoną pierś polej oliwą.

Dorsz w pieprzu cytrynowym ze szpinakiem i pomidorami z kaszą jaglaną

Składniki:

• filet z dorsza bez ości
• 2 garści szpinaku
• 1 pomidor
• 1/3 łyżeczki pieprzu cytrynowego
• szczypta soli
• pół woreczka kaszy jaglanej

Sposób wykonania:

Filet z dorsza umyj, osusz i wyłóż na folię do pieczenia. Rybę posyp solą i pieprzem, dodaj szpinak oraz pomidora obranego ze skórki. Zawiń folię i piecz przez ok. 25 minut w 180 stopniach. Kaszę przygotuj według instrukcji na opakowaniu.

Kolacje wspomagające regenerację

W procesie rekonwalescencji bardzo ważne jest dostarczanie organizmowi wszystkich niezbędnych witamin i składników mineralnych, które wspomagają powrót do zdrowia. Przedstawiamy pomysły na pełnowartościowe kolacje w diecie wysokobiałkowej.

Sałatka makaronowa z gotowaną piersią z kurczaka i pomidorkami

Składniki:

• 50 g makaronu pszennego typu penne lub świderki
• pół piersi z kurczaka
• 1 garść pomidorków koktajlowych bez skórki
• 1 garść roszponki
• 2 łyżeczki oliwy z oliwek
• pół łyżeczki papryki słodkiej
• pół łyżeczki czosnku granulowanego

Sposób wykonania:

Pierś z kurczaka umyj, a następnie wrzuć do garnka z wodą i ugotuj (ok. 1 godzinę). Makaron ugotuj według instrukcji na opakowaniu. Gotowego kurczaka wyciągnij z wody, rozdrobnij widelcem na mniejsze kawałki, polej 1 łyżeczką oliwy z oliwek i posyp ziołami, a następnie wymieszaj. Pomidorki koktajlowe obierz ze skórki (wpłynie to na strawność posiłku). W misce wymieszaj wszystkie składniki i skrop sałatkę pozostałą oliwą.

Kanapki z jajkiem i blanszowanym szpinakiem

Składniki:

• 2 kromki chleba pszennego
• 2 jajka kurze
• 3 garście szpinaku
• 1 pomidor bez skórki
• 1 łyżka oliwy z oliwek

Sposób wykonania:

Jajka zalej wodą i ugotuj na twardo (ok. 8 minut). Ugotowane jajka pokrój w plastry. W małym garnku do wrzącej wody włóż sitko z liśćmi szpinaku na ok. 30 sekund, a następnie zalej zimną wodą. Pomidora obierz ze skórki i pokrój w plastry. Na kromki chleba wyłóż szpinak, pomidora i jajko. Całość skrop oliwą z oliwek.

Przekąski białkowe dla chorych

Dieta wysokobiałkowa to nie tylko śniadania, obiady i kolacje. Aby ją urozmaicić, możesz śmiało wplatać w swoje menu również zdrowe przekąski i desery bazujące na naturalnych produktach proteinowych.

Oto ciekawe pomysły na przekąski wysokobiałkowe:

• baton twarogowy – przepis możesz modyfikować, np. podmieniając kokos na sezam lub zmielone orzechy i dodając aromaty;
• domowe lody na bazie owoców i wysokobiałkowego skyra;
• pudding z tapioki na mleku krowim z musem z truskawek i migdałami;
• smoothie jagodowo-bananowe na skyrze – koktajle możesz przygotowywać z różnych ulubionych owoców, najlepiej o niskim indeksie glikemicznym;
• budyń waniliowy na mleku ze skyrem wymieszanym z kakao i kruszonymi orzechami laskowymi.

Rola białka w diecie osób chorych

Zwiększony udział białka w diecie chorych jest konieczny ze względu na konieczność dostarczenia organizmowi niezbędnych aminokwasów, które mają za zadanie syntetyzować białka organizmu. Enzymy, hormony i komórki odpornościowe są niezwykle istotne w procesie rekonwalescencji. Dodatkowa podaż białka u chorych na raka zapobiega tzw. katabolizmowi, czyli zwiększonemu rozpadowi białek organizmu.