Odpowiednie postępowanie dietetyczne odgrywa istotną rolę patofizjologiczną i terapeutyczną w nudnościach i wymiotach. Dieta i leczenie przy wymiotach mają na celu przywrócenie równowagi wodno-elektrolitowej organizmu. Początkowo chorym zaleca się tylko przyjmowanie płynów, aby nie doprowadzić do odwodnienia, a następnie dietę można stopniowo rozszerzać, tak by powrócić do zwyczajowego odżywiania. Szczegółowe zalecenia dotyczące tego, co do jedzenia przy wymiotach podawać dziecku i osobom dorosłym znajdziesz poniżej.
Spis treści:
- Dieta przy wymiotach – najważniejsze zasady
- Co jeść i pić przy wymiotach?
- Dieta przy wymiotach – jakich produktów unikać?
- Co jeść po wymiotach?
- Dieta przy wymiotach – jak zapobiec odwodnieniu?
Dieta przy wymiotach – najważniejsze zasady
Wiedza dotycząca tego, co jeść przy zatruciu pokarmowym, nudnościach, wymiotach, wzdęciach i biegunce, jest niezbędna, by złagodzić nieprzyjemne dolegliwości. Najczęściej chorzy doświadczają mdłości i nie mają apetytu, dlatego głównym celem odpowiedniego żywienia jest dostarczenie odpowiedniej ilości płynów. Jaka dieta przy wymiotach sprawdzi się zatem najlepiej?
U chorych, u których występują wymioty, nudności i biegunka zalecana jest dieta płynna zapewniająca odpowiednie nawodnienie organizmu. Postępowanie dietetyczne w przypadku nudności i wymiotów koncentruje się na przyjmowaniu chłodnych lub zimnych klarownych płynów, spożywaniu lekkich posiłków w małych porcjach. Należy zaprzestać czyszczenia zębów po jedzeniu i unikać aktywności fizycznej. Poniżej wyjaśniamy szczegółowo, co pić przy wymiotach i biegunce, aby odciążyć przewód pokarmowy i nie nasilać dolegliwości.
Co jeść i pić przy wymiotach?
Co pić przy wymiotach i biegunce? Polecane są: elektrolity, woda przegotowana, woda mineralna niegazowana, rumianek, mięta, herbata bez cukru (ewentualnie lekko dosłodzona lub z sokiem z cytryny lub owocowym), 5% kleik przecedzony przez gęste sito (bazą może być kasza jęczmienna, kasza jaglana, ryż czy płatki owsiane). Co ważne, napoje należy podawać powoli, ponieważ podanie jednorazowo dużych ilości może nasilić wymioty.
W przypadku braku przeciwwskazań można pić chudy rosół z drobiu lub cielęciny. Tak skomponowana płynna dieta przy biegunce i wymiotach nie powinna być stosowana dłużej niż 2 dni. Najlepiej podawać płyny przez 3–4 godziny, a później spróbować włączyć lekkie potrawy.
Podobnie powinno wyglądać postępowanie przy wymiotach u dziecka. Co do jedzenia można podać, by maluch szybko odzyskał siły? Początkowo warto wprowadzić: kleik ryżowy z musem jabłkowym, kaszki z mlekiem, gotowane mięso z ryżem i warzywa bez skórki czy ziemniaki purée z chudym mięsem i gotowaną marchewką.
Bardzo ważne są także odpoczynek i odpowiednia ilość snu. U dzieci czy osób starszych lub w przypadku pogorszenia się objawów wskazana jest wizyta u lekarza. Warto pamiętać, że jeżeli wymioty nawracają, to mogą być niebezpieczne i doprowadzić m.in. do: odwodnienia, zaburzeń elektrolitowych i kwasowo-zasadowych, zwiększenia stężenia acetonu we krwi (acetonemii), a także upośledzenia stanu odżywiania.
Sprawdź także: Jarmużowe kotleciki z komosy ryżowej
Dieta przy wymiotach – jakich produktów unikać?
Wiesz już, co podawać przy wymiotach u dorosłych i dzieci, czego natomiast należy w diecie unikać? W przypadku wymiotów i innych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego istotne jest zadbanie o to, aby spożywać łagodne, łatwostrawne produkty, które nie będą dodatkowo drażniły żołądka. Przy wymiotach nie są wskazane:
- tłuste, ciężkostrawne potrawy, potrawy smażone, pieczone z dodatkiem tłuszczu, dania gorące i zbyt zimne,
- produkty zbożowe z pełnego ziarna, np.: pieczywo razowe, makaron razowy, gruboziarniste kasze i produkty z mąk razowych,
- tłuste gatunki mięs i ryb,
- surowe warzywa i owoce, warzywa kapustne, wzdymające, niedojrzałe owoce, kwaśne soki, suszone owoce,
- suche nasiona roślin strączkowych, np.: soja, groch, soczewica, ciecierzyca, tofu,
- produkty mleczne, np.: sery, kefir, maślanki; ewentualnie, w miarę tolerancji chorego, można uzupełnić dietę o mleko w niewielkich ilościach,
- słodycze, czekolada, cukierki, wyroby cukiernicze,
- produkty i dania słone, fast foody,
- kawa, mocna herbata, gazowane napoje, słodkie soki,
- alkohol.
Co jeść po wymiotach?
Wiesz już, co podawać przy wymiotach do jedzenia, co natomiast podawać po ustąpieniu wymiotów? Po zastosowaniu diety płynnej, jeśli nie ma przeciwwskazań do spożycia pokarmów o konsystencji papki, można spożywać kleiki cedzone albo przecierane, a także sucharki rozmoczone w herbacie czy mleku. Dietę można rozszerzać i dodawać do niej w niewielkich ilościach: żółtka, masło, mleko, chudy twaróg, przecier z jabłek, cukier czy pieczywo pszenne. Następnie należy przejść do diety łatwostrawnej.
W diecie łatwostrawnej kluczowe jest odpowiednie przygotowywanie posiłków. Odpowiednie techniki kulinarne to:
- gotowanie na parze,
- gotowanie w wodzie,
- duszenie,
- smażenie bez dodatku tłuszczu,
- pieczenie w folii i naczyniach ceramicznych.
Bez obaw można przygotowywać lekkostrawne zupy i lekkie dania, np.: krem z cukinii i ziemniaków czy ziemniaki purée z masłem, gotowanym mięsem z indyka i buraczkami, ryż z gotowanym jabłkiem i cynamonem, a także pieczywo pszenne z masłem i chudą wędliną.
Ważne jest także, aby unikać pozycji leżącej po posiłku. Przez 1,5 h warto utrzymywać pozycję siedzącą. Należy dążyć do jak najszybszego powrotu do zwyczajowej diety.
Co podawać do jedzenia przy wymiotach u dziecka? U niemowląt karmionych piersią mleko matki powinno pokryć zapotrzebowanie na płyny. Z kolei u dziecka karmionego mlekiem modyfikowanym należy podawać to samo mleko, chyba że wystąpi czasowa nietolerancja laktozy. Jeśli nawadnianie u dziecka czy osoby dorosłej kończy się niepowodzeniem, należy niezwłocznie udać się po pomoc do lekarza.
Dieta przy wymiotach – jak zapobiec odwodnieniu?
Zarówno dieta przy wymiotach u dorosłych, jak i dieta przy wymiotach u dziecka powinna zapobiegać odwodnieniu organizmu. W tym celu warto zastosować elektrolity, czyli doustne środki nawadniające określanych także jako doustne hiperosmolarne płyny nawadniające (oral rehydration solution – ORS). ORS mają w składzie glukozę w stężeniu 74–111 mmol/l oraz sód w stężeniu 60 mmol/l, a także inne elektrolity, które są tracone podczas wymiotów czy biegunki. Takie środki znacznie lepiej nawadniają organizm niż woda.
Jeśli po powrocie do zdrowia chcesz zadbać o swoją odporność i poprawić nawyki żywieniowe dieta pudełkowa lub wizyta u dietetyka mogą być dobrym rozwiązaniem. Dietetyk omówi z Tobą popełniane błędy żywieniowe i z pewnością doradzi, jak prawidłowo zbilansować jadłospis. Natomiast catering dietetyczny to dobry wybór szczególnie dla zabieganych osób. Na rynku dostępne są różne warianty, np.: dla sportowców czy wegetariańskie, ale w ofercie można znaleźć także diety przeznaczone do stosowania w przeróżnych jednostkach chorobowych, takie jak: dieta refluksowa czy dieta dla cukrzyków.
Sprawdź także: Dieta zupowa – na czym polega? Ile można schudnąć? Wskazania i przeciwwskazania
Bibliografia:
- Mokrowiecka A., Małecka-Panas E., Nudności i wymioty, ‚‚Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2010, 6 (4).
- Ciborowska H., Ciborowski A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021.
- Szczepanek M. i wsp., Postępowanie w ostrej biegunce infekcyjnej u dorosłych. Podsumowanie wytycznych American College of Gastroenterology 2016, „Medycyna Praktyczna”, 2017, 6.
