Dieta przeciwgrzybicza – jak wygląda taki rodzaj diety?

Grzybica przewodu pokarmowego najczęściej jest wynikiem nagromadzenia się w organizmie drożdżaków. Istnieją różne metody leczenia i łagodzenia objawów, a jedną z nich jest wprowadzenie specjalnego modelu żywienia. Jaka dieta przy grzybicy jest zalecana przez lekarzy i dietetyków? Czy istnieją produkty przeciwgrzybicze? Jeśli zastanawiasz się, co jeść przy kandydozie oraz chcesz poznać zasady diety odgrzybiającej organizm, koniecznie przeczytaj poniższy artykuł.

Spis treści:

1. Dieta przeciwgrzybicza – na czym polega? Objawy kandydozy w organizmie
2. Dieta odgrzybiająca organizm
3. Zasady diety przeciwgrzybiczej
4. Co jeść, a czego unikać w trakcie kandydozy?
   • Dieta przeciwgrzybicza – produkty dozwolone:
   • Dieta przeciwgrzybicza – produkty niedozwolone:
   • Dieta przeciwgrzybicza a kawa
5. Pozytywne i negatywne efekty diety przeciwgrzybiczej
6. Przykładowy jadłospis diety przeciwgrzybiczej
7. Dlaczego warto rozważyć dietę przeciwgrzybiczą?

Dieta przeciwgrzybicza – na czym polega? Objawy kandydozy w organizmie

Drożdżyca, nazywana także kandydozą, to często występująca choroba układu pokarmowego wywołana przez grzyby Candida, najczęściej z gatunku Candida Albicans (C.albicans). Powszechnie wiadomo, że drożdżaki z rodzaju Candida u zdrowych ludzi stanowią część mikroflory, ale w niektórych przypadkach stają się patogenne. Kiedy organizm nie jest w stanie poradzić sobie z regulacją ich ilości, doprowadza to do kandydozy np. w różnych odcinkach przewodu pokarmowego (np. w jamie ustnej, żołądku, jelitach)¹.

Choroba może powodować przeróżne dolegliwości, a objawy kliniczne rozsianej kandydozy nie są charakterystyczne. Infekcje wywołane przez drożdże Candida możemy podzielić na powierzchniowe (np. kandydoza jamy ustnej i gardła) oraz zakażenia inwazyjne (np. przewlekła rozsiana grzybica wątrobowo- śledzionowa).

Do najczęstszych objawów infekcji drożdżaków Candida zalicza się:

• dolegliwości żołądkowo-jelitowe: wzdęcia, biegunki lub zaparcia, nudności, wymioty, krwawienie z przewodu pokarmowego,
• dolegliwości powiązane z alergią w obrębie układu oddechowego: zapalenie zatok, kichanie, świsty,
• zakażenia pochwowe: nawracające epizody Candida vaginitis związane z klasycznymi objawami (świąd, pieczenie i nieprawidłowa wydzielina z pochwy),
• objawy związane z ośrodkowym układem nerwowym: zaburzenia pamięci, zaburzenia koncentracji, depresja, zaburzenia lękowe,
• inne objawy układowe: zmęczenie, bóle głowy i/lub rozdrażnienie².

Sprawdź także: Dieta refluksowa – zasady, produkty zalecane i niezalecane

Dieta odgrzybiająca organizm

Podstawowym zadaniem diety przeciwgrzybiczej jest wspieranie odporności organizmu oraz mikroflory jelitowej. Do najważniejszych czynników ryzyka związanych ze wzmożoną kolonizacją Candida zalicza się: częste stosowanie antybiotyków, nadużywanie alkoholu i leków immunosupresyjnych oraz dietę wysokowęglowodanową. Codzienny jadłospis może znacząco wpływać na skład i aktywność mikroflory jelitowej, w tym grzybów. Węglowodany, białka i kwasy tłuszczowe to najczęściej badane związki wpływające na rozwój Candida w przewodzie pokarmowym. Nie istnieją jednak sprecyzowane zasady diety przeciwgrzybiczej. Analizując badania naukowe, można wysnuć pewne wnioski, które sugerują, jak powinna wyglądać dieta przy grzybicy organizmu.

Zasady diety przeciwgrzybiczej

Leczenie kandydozy powinno polegać na podawaniu leków przeciwgrzybiczych, a żywienie i przyjmowanie probiotyków mogą wspomagać leczenie. W 2019 r. przeprowadzono badanie, w którym sprawdzono zależności między dietą, stanem zdrowia a obecnością Candida w przewodzie pokarmowym badanych³. Wyniki analizy statystycznej wskazują na dodatnią korelację pomiędzy spożywaniem pokarmów o wysokiej zawartości węglowodanów (np. produktów na bazie mąki pszennej) a występowaniem w przewodzie pokarmowym Candida. Dieta o niskiej zawartości węglowodanów może zmniejszać ilość drożdżaków, jednak kluczowe jest, aby nie bagatelizować tego, jaka jest rola węglowodanów w diecie. Nieumiejętnie wprowadzone restrykcje żywieniowe mogą skutkować niedoborami i pojawieniem się problemów zdrowotnych.

Co jeść, a czego unikać w trakcie kandydozy?

Dieta może pomóc w leczeniu kandydozy, ale nie zastąpi leczenia farmakologicznego. Brakuje badań naukowych, by móc jednoznacznie stwierdzić, jakie składniki są niezalecane przy kandydozie. Dieta z pewnością powinna być zdrowa i prawidłowo zbilansowana. To, jak istotne dla organizmu są poszczególne makroskładniki i właściwe nawodnienie, dlaczego warto jeść jabłka i inne owoce oraz jakie znaczenie ma spożywanie codziennie odpowiednich porcji warzyw, to uniwersalna wiedza, z której warto korzystać, komponując zbilansowany jadłospis. Poniżej przedstawiamy, co jeść przy odgrzybianiu organizmu, a czego unikać.

Dieta przeciwgrzybicza – produkty dozwolone:

• produkty z niskim indeksem glikemicznym: pieczywo pełnoziarniste, żytnie, na zakwasie, gruboziarniste kasze, ryż brązowy, makarony pełnoziarniste, płatki owsiane,
• świeże warzywa i owoce, także owoce egzotyczne,
• produkty białkowe: drób, ryby, jaja, tofu, nasiona roślin strączkowych,
• produkty będące źródłem zdrowych tłuszczów: oliwa z oliwek, orzechy, nasiona, awokado, olej lniany.

Sprawdź także: Ile orzechów dziennie warto jeść? Sprawdź, jaka ilość będzie optymalna dla Twojego zdrowia!

Dieta przeciwgrzybicza – produkty niedozwolone:

• produkty obfitujące w cukry proste: słodycze, słodzone napoje, owocowe o wysokiej zawartości cukru, miód, syrop,
• produkty wysokoprzetworzone,
• produkty z mąki oczyszczonej,
• alkohol.

Jeśli nie wiesz, jaka dieta będzie dla Ciebie odpowiednia, skorzystaj z pomocy dietetyka. Pomocna może być także dieta pudełkowa.

Dieta przeciwgrzybicza a kawa

Wiele osób zastanawia się, czy przy kandydozie zaleca się spożywanie kawy. Oprócz tego, że kawa jest źródłem przeciwutleniaczy, bioaktywnych metabolitów (ksantyny, fenoli, melanoidyny, diterpenów, flawonoidów, karotenoidów, kwasów chlorogenowych), a jej spożywanie wiąże się z np. mniejszym ryzykiem rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, wykazuje także właściwości przeciwgrzybicze⁴. Nic nie stoi zatem na przeszkodzie, by w diecie przeciwgrzybiczej spożywać czarną kawę bez cukru.

Pozytywne i negatywne efekty diety przeciwgrzybiczej

Trudno mówić o pozytywnych i negatywnych efektach diety przeciwgrzybiczej, ponieważ brakuje badań naukowych, które oceniałby efekty stosowania konkretnych jadłospisów diety antygrzybiczej. Wyżej wymienione produkty niedozwolone i dozwolone w diecie przeciwgrzybiczej zostały wskazane w oparciu o zasady zdrowego odżywiania.

Przykładowy jadłospis diety przeciwgrzybiczej

Jadłospis w diecie przeciwgrzybiczej zawsze powinien być dopasowany indywidualnie, z uwzględnieniem zapotrzebowania energetycznego. Poniższe przepisy diety przeciwgrzybiczej mogą stanowić inspirację dla osób, które chcą wspomóc leczenie kandydozy dietą.

Śniadanie: Kanapki z łososiową pastą jajeczna

Składniki:

• 50 g łososia wędzonego
• 2 kromki chleba żytniego razowego
• pół ogórka
• 1 łyżeczka soku z cytryny
• 60 g serka naturalnego
• 1 łyżka pestek słonecznika
• szczypta czarnego pieprzu
• szczypta oregano
• 1 łyżeczka posiekanego koperku

Sposób wykonania:

Pieczywo podpiecz na patelni lub w tosterze. Do miski dodaj rozdrobnionego łososia, ogórka pokrojonego w kostkę, pestki słonecznika i serek. Dodaj sok z cytryny i przyprawy. Całość wymieszaj i wyłóż na pieczywo.

II śniadanie: Pudding chia z malinami i migdałami

Składniki:

• 150 g jogurtu typu  skyr
• 120 g napoju owsianego
• 30 g nasion chia
• 1 łyżeczka kakao
• 1 łyżka miodu
• 1 łyżka erytrytolu
• 100 g malin
• 1 łyżka migdałów

Sposób wykonania:

W naczyniu zmieszaj jogurt, mleko, nasiona chia, kakao i miód. Przygotowany pudding włóż do lodówki na minimum godzinę. W rondelku zagotuj maliny ze słodzikiem. W międzyczasie posiekaj migdały. Gotowy, schłodzony pudding przełóż do słoiczków, na wierzch dodaj ciepłe maliny i posiekane migdały.

Obiad: Placuszki z cukinii z serkiem śmietankowym

Składniki:

• 1 cukinia
• 1 jajko
• 40 g mąki orkiszowej pełnoziarnistej
• 1 łyżka posiekanego koperku
• 1 łyżka oliwy z oliwek
• 1 szczypta pieprzu czarnego
• pół łyżeczki soli
• 6 łyżek serka naturalnego
• 1 łyżka posiekanego szczypiorku

Sposób wykonania:

Cukinię zetrzyj na tarce (jeśli skóra jest gruba, wcześniej obierz warzywo ze skórki i wyciągnij miąższ z pestkami) i odsącz z nadmiaru wody. Do miski wbij jajko, dodaj mąkę, sól i pieprz i wymieszaj. Do ciasta dodaj cukinię i koperek. Dokładnie wymieszaj. Patelnię spryskaj oliwą i pod przykryciem usmaż na niej małe placuszki (z obu stron). Wyłóż placuszki na talerz i na środek dodaj serek. Całość posyp szczypiorkiem.

Podwieczorek: Koktajl na kefirze z malinami, bananem, pestkami dyni i awokado

Składniki:

• 1/4 awokado
• 2 garście malin
• 1 szklanka kefiru
• 1 banan
• 1 łyżeczka pestek dyni

Sposób wykonania:

Maliny umyj (lub rozmroź, jeśli używasz mrożonych), a awokado wydrąż. Banana obierz ze skórki. Owoce, kefir i pestki umieść w blenderze i zmiksuj na koktajl. Podawaj schłodzony.

Kolacja: Kolorowa sałatka pełna witamin

Składniki:

• pół awokado
• pół cebuli
• 1 jajko
• 1 łyżka miodu
• 1 łyżka musztardy
• 1 łyżeczka octu winnego
• 1 łyżeczka oliwy z oliwek
• szczypta czarnego pieprzu
• pół piersi z kurczaka
• 1 pomidor
• garść liści sałaty lodowej
• 2 plastry niebieskiego sera
• szczypta soli

Sposób wykonania:

W miseczce wymieszaj musztardę, oliwę i miód. Kurczaka umyj, pokrój w kostkę, a następnie natrzyj solą i zamarynuj. Odstaw na 30 minut, po czym usmaż na patelni bez tłuszczu. Awokado wydrąż, pokrój w kostkę. Sałatę lodową umyj i osusz. Pomidora umyj i pokrój w kostkę. Cebulę obierz i również pokrój w kostkę. Ser pleśniowy pokrój w drobną kosteczkę. Jajka ugotuj na twardo, obierz i pokrój. Na talerzu ułóż pokrojoną sałatę lodową, jajka, awokado, cebulę, pomidora, ser pleśniowy. W osobnej miseczce wymieszaj ocet winny, sól, pieprz i takim sosem polej sałatkę.

Dlaczego warto rozważyć dietę przeciwgrzybiczą?

Ze względów zdrowotnych ograniczenie spożywania produktów wysokoprzetworzonych, z mąki oczyszczonej i obfitujących w cukry proste, jest wskazane nie tylko w diecie grzybiczej. Jednak w przypadku leczenia kandydozy wprowadzenie zdrowego jadłospisu najczęściej nie wystarczy. Dietę przeciwgrzybiczą z pewnością warto rozważyć jako uzupełnienie leczenia farmakologicznego i odpowiednio dobranej probiotykoterapii.

Bibliografia:

1. Jeziorek M., Frej-Mądrzak M., Choroszy-Król I.: The influence of diet on gastrointestinal Candida spp. colonization and the susceptibility of Candida spp. to antifungal drugs. Rocz Panstw Zakl Hig. 2019;70(2).
2. Rogalski P.: Kandydoza przewodu pokarmowego – fakty i mity. Gastroenterologia Kliniczna 2010, tom 2, nr 3.
3. Jeziorek M., Frej-Mądrzak M., Choroszy-Król I.: The influence of diet on gastrointestinal Candida spp. colonization and the susceptibility of Candida spp. to antifungal drugs. Rocz Panstw Zakl Hig. 2019;70(2).
4. Calheiros D. i wsp.: Antifungal Activity of Spent Coffee Ground Extracts. Microorganisms. 2023 Jan 18;11(2)