Dieta dla mózgu – produkty spożywcze, które poprawią pamięć i koncentrację

Jedzenie ułożone w kształt mózgu na rysunku głowy człowieka

Odpowiednie żywienie jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu i ma wpływ również na wiele procesów związanych z pracą mózgu i działaniem układu nerwowego. Czy istnieje zatem dieta dla mózgu? Co poprawia pamięć i koncentrację i o jakie witaminy na regenerację mózgu warto zadbać? Dowiedz się, jak poprawić pracę mózgu dietą oraz co jeść na pamięć.

Spis treści:

  1. Dieta dla mózgu – dlaczego sposób odżywiania jest tak ważny?
  2. Najważniejsze składniki odżywcze wspierające funkcjonowanie mózgu
    • Woda
    • Antyoksydanty
    • Żywność bogata w kwasy tłuszczowe omega-3
    • Witaminy z grupy B
    • Witaminy A i E
    • Witamina D
  3. Jakie produkty mają negatywny wpływ na pracę mózgu?
  4. Dieta dla mózgu – przykładowy jadłospis

Dieta dla mózgu – dlaczego sposób odżywiania jest tak ważny?

Odpowiedni sposób żywienia wpływa nie tylko na procesy pamięci i koncentrację, ale także chroni organizm przed chorobami neurodegeneracyjnymi. Dieta bogata w przeciwutleniacze (antyoksydanty), zdrowe tłuszcze i składniki odżywcze jest korzystna dla zdrowia pod wieloma względami. Może mieć zastosowanie w ochronie mózgu przed chorobami neurodegeneracyjnymi, np. chorobą Alzheimera i Parkinsona.

Jak wykazują badania, dieta dobra dla mózgu to tzw. dieta MIND (Mediterranean-DASH intervention for neurodegenerative delay). Ten sposób odżywiania to hybryd diety śródziemnomorskiej i diety DASH. Aktualne dowody naukowe sugerują, że przestrzeganie zasad tych modeli żywienia wpływa korzystnie na funkcje poznawcze i zmniejsza ryzyko demencji. Najlepsze efekty obserwuje się w przypadku stosowania diety MIND, która korzystnie wpływa na pamięć, koncentrację oraz spowalnia rozwój procesów otępiennych i neurodegeneracyjnych.

Do produktów rekomendowanych na diecie MIND zaliczane są:

  • warzywa
  • orzechy – właściwości źródeł dobrych tłuszczów są powszechnie znane,
  • owoce jagodowe,
  • rośliny strączkowe,
  • produkty pełnoziarniste,
  • ryby,
  • drób,
  • oliwa z oliwek,
  • czerwone wino.

Sprawdź też: Dieta Mind i inne brain boostery – pobudź swój mózg do pracy!

Zdrowa żywność na desce

Najważniejsze składniki odżywcze wspierające funkcjonowanie mózgu

Dieta na pamięć i koncentrację powinna przede wszystkim zbilansowana w taki sposób, aby nie stwarzała ryzyka niedoborów żywieniowych. Warto zatem zadbać o odpowiednią podaż energii, makroskładników (węglowodanów, białka i tłuszczów) witamin, składników mineralnych, antyoksydantów, błonnika pokarmowego oraz wody. Zdrowa dieta dla mózgu powinna być zatem bogata w poniższe składniki.

Woda

Mózg człowieka w 80% zbudowany jest z wody, a pozostałe składniki stanowią substancje tłuszczowe. Nie bez powodu podkreśla się na każdym kroku rolę odpowiedniego nawadniania organizmu. Nawet niewielkie odwodnienie organizmu wpływa na zmniejszenie się objętości krwi, co wpływa negatywnie na funkcje poznawcze (kognitywne), a także pamięć krótkotrwałą i koncentrację. Odwodnienie powoduje także ogólne zmęczenie i może wpływać negatywnie na nastrój i samopoczucie.

Antyoksydanty

Antyoksydanty zmniejszają stres oksydacyjny i poprawiają funkcję mitochondriów. Warzywa i owoce zawierające bardzo dużo antyoksydantów mogą pomóc w ochronie mózgu przed stresem oksydacyjnym, a w konsekwencji zmniejszać ryzyko chorób neurodegeneracyjnych. Warto zatem pamiętać o podaży warzyw i owoców w ilości co najmniej 400 g/dobę.

Żywność bogata w kwasy tłuszczowe omega-3

Rola ryb w diecie dla mózgu jest nie do przecenienia. Łosoś, makrela i sardynki są świetnym źródłem kwasów omega-3, które wspierają zdrowie mózgu i są zalecane wspomagająco w leczeniu wielu zaburzeń funkcjonowania mózgu, np.: depresji, choroby Alzheimera, schizofrenii czy w zespołach deficytu uwagi oraz nadpobudliwości.

Żywność bogata w omega 3

Witaminy z grupy B

Na pamięć witaminy z grupy B działają na wielu płaszczyznach. Są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, a witamina B6 jest potrzebna do produkcji neuroprzekaźników, co warunkuje prawidłowe funkcjonowanie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Witamina B ma działanie neuroprotekcyjne i może łagodzić objawy depresji. Niedobory witaminy B12 powiązano z kolei z pogorszeniem funkcjonowania mózgu i zaburzeniami funkcji poznawczych. U osób dorosłych niedobór witaminy B12 może sprzyjać demencji, depresji, wywoływać padaczkę i przyspieszać rozwój choroby Alzheimera.

Witaminy A i E

Na prawidłowy przebieg neurogenezy ma wpływ wiele związków lipofilowych, np. witamina A. Z kolei odpowiednia podaż witaminy E wpływa na prawidłowe funkcjonowanie centralnego układu nerwowego. Tokoferole i tokotrienole odpowiadają za prawidłową integralność błon komórek nerwowych.

Witamina D

Hamujący wpływ na rozwój zaburzeń poznawczych wydaje się mieć również witamina D3. Z uwagi na to, że przez większość roku synteza skórna tej witaminy nie jest wystarczająca, u wielu osób zalecana jest suplementacja.

Kobieta trzyma na dłoniach tabletki

Sprawdź także: Dieta na pamięć i koncentrację

Jakie produkty mają negatywny wpływ na pracę mózgu?

Do czynników, które nasilają zaburzenia poznawcze zaliczamy otyłość oraz nadmierne spożywanie:

  • nasyconych kwasów tłuszczowych,
  • izomerów trans nienasyconych kwasów tłuszczowych,
  • sacharozy,
  • fruktozy,
  • alkoholu.

Analizując produkty, które wpływają negatywnie na mózg, warto przyjrzeć się tym, które wyklucza się w diecie MIND. Jadłospis diety dla mózgu warto komponować w oparciu o zalecenia z tego modelu żywienia.

Do produktów niezalecanych na diecie MIND, które mogą pogarszać funkcje poznawcze, zaliczamy:

  • czerwone mięso,
  • masło i margarynę,
  • ser żółty,
  • ciasta i słodycze,
  • produkty smażone i fast foody.

Oprócz żywienia istotne są również inne aspekty, które mogą negatywnie wpływać na organizm i funkcjonowanie mózgu, np. stres, brak regularnej aktywności fizycznej, stosowanie używek czy nieodpowiednia ilość i jakość snu.

Dieta dla mózgu – przykładowe potrawy

Poniżej przedstawiamy przykładowe przepisy diety dla mózgu. Zawierają one produkty, które korzystnie wpływają na funkcje poznawcze, przez co mogą poprawiać pamięć i koncentrację. Należy jednak pamiętać, iż dietę zawsze trzeba dopasować indywidualnie, biorąc pod uwagę stan zdrowia, zapotrzebowanie na energię, witaminy i składniki mineralne.

Jeśli chcesz przejść na dietę, ale nie wiesz, jak jeść zdrowo, by poprawić pamięć i koncentrację, zmniejszyć ryzyko depresji czy zadbać o odpowiednią podaż witamin i składników mineralnych dieta pudełkowa o odpowiednio dobranej kaloryczności może być dobrym rozwiązaniem.

Dieta dla mózgu – przykładowy jadłospis

Śniadanie: owsianka z jagodami i migdałami

Owsianka z jagodami i migdałami

Składniki:

  • 1 łyżeczka siemienia lnianego
  • 20 g migdałów
  • 40 g płatków owsianych
  • 70 g czarnych jagód
  • 100 g jogurtu naturalnego

Sposób wykonania:

Płatki owsiane i siemię lniane ugotuj na wodzie. Następnie przełóż do miseczki i wymieszaj z jogurtem oraz dodaj posiekane orzechy i czarne jagody.

Obiad: łosoś duszony w warzywach

Składniki:

  • 40 g kaszy gryczanej
  • 100 g łososia atlantyckiego
  • 150 g warzyw na patelnię z brokułami
  • 1 garść szpinaku
  • szczypta czarnego pieprzu
  • 1 liść laurowy
  • 1 ziele angielskie
  • 5 g oliwy z oliwek
  • 1/4 cebuli

Sposób wykonania:

Kaszę ugotuj zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Łososia pokrój w kostkę i dopraw przyprawami. Tak przygotowaną rybę gotuj na parze pod przykryciem przez około 15 minut. Następnie dodaj mieszankę mrożonych warzyw oraz szpinak. Po ugotowaniu dopraw danie oliwą z oliwek. Podawaj z ugotowaną kaszą.

Łosoś duszony w warzywach

Kolacja: makaron pełnoziarnisty z czerwoną fasolą i warzywami w pomidorowym sosie

Składniki:

  • 50 g makaronu pełnoziarnistego penne
  • 200 g pomidorów krojonych z puszki krojone
  • 120 g gotowanej czerwonej fasoli
  • 100 g cukinii
  • pół czerwonej papryki
  • 30 g kukurydzy konserwowej
  • 1 łyżeczka oliwy z oliwek

Sposób wykonania:

Makaron ugotuj zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Cukinię i paprykę umyj, pokrój w kostkę, zalej wodą i podduś na patelni pod przykryciem, aż warzywa zmiękną. Następnie do warzyw dodaj pomidory z puszki, fasolę i kukurydzę. Całość dopraw ulubionymi przyprawami i dokładnie wymieszaj. Pozostaw jeszcze na kilka minut na małym ogniu, aż smaki się przegryzą. Na koniec wymieszaj przygotowane danie z ugotowanym makaronem.

Makaron z czerwoną fasolą i warzywami

Bibliografia:

  1. Chłopicka J., Does diet and supplements improve brain function?, „Wszechświat”, 2020.
  2. Ekstrand B., Scheers N., Rasmussen M.K. i wsp., Brain foods – the role of diet in brain performance and health, Nutrition Reviews, 2021, 12;79(6).

 

Śniadanie w diecie przy boreliozie
Przepisy, Porady dietetyka
29.01.2025

Dieta przy boreliozie – co można jeść a czego lepiej unikać?

Borelioza jest groźną chorobą zakaźną przenoszoną przez kleszcze i może objawiać się na różne sposoby, a symptomy mogą zmieniać się w zależności od stadium. Oprócz stosowania leków na przebieg choroby może wpłynąć odżywianie. Sprawdź, jaka dieta przy boreliozie sprawdzi się najlepiej i co jeść przy boreliozie.

Dieta przy boreliozie – co można jeść a czego lepiej unikać?
Kanapki z hummusem jajkiem ogórkiem i papryką
Przepisy, Porady dietetyka
28.01.2025

Dieta przedcukrzycowa – z czego powinien składać się jadłospis osoby w stanie przedcukrzycowym?

Cukrzyca jest często określana pierwszą niezakaźną pandemią świata. Skala problemu jest bardzo duża. Już w momencie, kiedy pojawiają się pierwsze symptomy rozwoju schorzenia, warto zadbać o odpowiednie leczenie stanu przedcukrzycowego. Polega ono przede wszystkim na zmianie stylu życia. Dowiedz się, co jeść w stanie przedcukrzycowym i jaka dieta dla stanu przedcukrzycowego jest zalecana przez dietetyków.

Dieta przedcukrzycowa – z czego powinien składać się jadłospis osoby w stanie przedcukrzycowym?
Bułka wieloziarnista z ogórkiem i pomidorem
Porady dietetyka
27.01.2025

Dieta przed ciążą – czyli jak powinna odżywiać się przyszła mama?

Wiemy, iż styl życia obojga rodziców i ich nawyki żywieniowe w istotnym stopniu wpływają nie tylko na przebieg ciąży i połogu, ale i na zdrowie dziecka przez całe życie. Ważne jest zatem nie tylko odpowiednie żywienie i suplementacja w czasie ciąży, ale i dieta przed zajściem w ciąże. Poznaj porady dietetyka dotyczące tego, jak przygotować się na ciążę i sprawdź, jak powinna wyglądać dieta dla planujących ciążę kobiet.

Dieta przed ciążą – czyli jak powinna odżywiać się przyszła mama?

Sprawdź, jak smaczne może być odchudzanie

Catering dietetyczny WygodnaDieta.pl pozwala nie tylko tracić zbędne kilogramy, ale też jeść smacznie i zdrowo.

Wygodnadieta.pl (my) korzystamy z cookies i innych podobnych technologii
Jeśli zaakceptujesz wszystkie cookies, zapiszemy w Twoim urządzeniu cookies i inne pliki (ogólnie cookies) analityczne i marketingowe... więcej (w celu profilowanego marketingu). Jeśli odrzucisz wszystkie - zapiszemy tylko cookies techniczne, niezbędne dla działania naszych stron. Cookies możesz też ustawić samodzielnie (Ustawienia). Używamy cookies zgodnie z Polityką prywatności,... więcej
Ustawienia
Akceptuję