Dietetyk Kliniczny
Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z tytułem magistra dietetyki. Na co dzień pomaga wielu pacjentom w trwałej zmianie nawyków żywieniowych.
W ostatnich latach dieta SCD (dieta specyficznych węglowodanów) zyskuje na popularności, a badań oceniających jej skuteczność w wybranych jednostkach chorobowych wciąż przybywa. Co to jest dieta SCD i jak wpływa na organizm? Przedstawiamy, jakie są zasady diety SCD, jakie efekty daje stosowanie tego modelu odżywiania i jakie sprawdzone przepisy diety SCD warto poznać, chcąc skomponować jadłospis.
Spis treści
Dieta specyficznych węglowodanów to dieta bezzbożowa, niskocukrowa i niskokaloryczna. Została spopularyzowana przez Elaine Gottschall w książce Breaking the Vicious Cycle. Zasady nie są skomplikowane, ale ich przestrzeganie przez długi czas może stanowić wyzwanie.
W diecie kładzie się duży nacisk na lekkostrawność posiłków, a główne cele to zmniejszenie stanu zapalnego, usprawnienie trawienia, a także poprawa mikrobioty jelitowej. Posiłki powinny być urozmaicone, przygotowane w domu i spożywane regularnie. Zaleca się wypijanie około 1,5–2 l wody dziennie. W diecie często stosuje się suplementy diety, które wprowadza się pojedynczo w kilkudniowych odstępach. Najczęściej są to: witamina C, witaminy z grupy B, a także witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli: witaminy A, D i E.
Dieta SCD składa się z kilku faz. Czas ich trwania dostosowuje się indywidualnie, w zależności od samopoczucia. Jeśli potrawy są dobrze tolerowane i nie występują dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (np.: biegunki, wzdęcia, zaparcia czy bóle brzucha), to znak, że można przejść do kolejnego etapu diety. Nie istnieją zatem konkretne wytyczne dotyczące długości trwania poszczególnych etapów, a cała dieta może trwać nawet kilka lat.
Na diecie SCD ważne jest kontrolowanie masy i składu ciała oraz badanie markerów stanu zapalnego, kalprotektyny w stolcu, hemoglobiny, hematokrytu i witaminy D. W diecie SCD zaleca się sięganie po produkty ekologiczne i/lub organiczne.
Pierwszym etapem diety jest faza intro, czyli wprowadzająca. Należy w niech wykluczyć produkty surowe i spożywać wyłącznie dania gotowane, grillowane, duszone lub opiekane. Nie jest to jednak klasyczna dieta lekkostrawna. Podstawę diety stanowi bowiem długo gotowany na mięsie i kościach bulion. Dozwolone są także:
Tłuszcze na tym etapie można przyjmować w niewielkich ilościach. Należy zrezygnować z pestek oraz warzyw i owoców ze skórką.
Po fazie wprowadzającej przechodzi się do kolejnego etapu. Nadal podstawę diety stanowią buliony. W pierwszej fazie dozwolone są:
Sprawdź także: Rola węglowodanów w diecie
W kolejnej fazie do diety dodaje się ugotowane owoce bez skórki i pestek (np. ananasy, śliwki, morele, brzoskwinie czy awokado – świeże i ugotowane), warzywa (bez skórki i pestek np. pomidory, szparagi, dynie, fasolka szparagowa, papryki, czosnek, ogórki), gotowane grzyby i orzechy (masło orzechowe, napoje orzechowe, mleko kokosowe).
W trzeciej fazie dozwolone jest smażenie potraw, a do diety dodatkowo włącza się pestki i mąki z orzechów. Dozwolone jest spożywanie gotowanych owoców: malin, wiśni, agrestu, fig, mango, pomarańczy, truskawek, mandarynek, arbuzów. W tej fazie można także spożywać gotowane warzywa bez skórki np. ugotowane buraki, kapustę pak choi, brokuły, kalafiory, bakłażany, cebule, oliwki, pory i sałaty.
W tym etapie do diety dodaje się surowe produkty, ale nadal bez skórki. Zaleca się, aby wprowadzanie rozpocząć od warzyw, a następnie wzbogacić dietę o surowe owoce i nasiona roślin strączkowych – długo moczone i gotowane (np. soczewicę, fasolę, groch).
To ostatni etap diety SCD, w którym wprowadza się owoce i warzywa ze skórką oraz surowe orzechy. Dozwolone są wszystkie techniki przygotowania potraw: gotowanie, pieczenie, duszenie, smażenie czy grillowanie.
Dieta SCD – dla kogo jest przeznaczona?
Dieta SCD została opracowana w latach dwudziestych XX wieku przez dr Sidneya Haasa, pediatrę, w celu leczenia celiakii. Dietę tę ponownie spopularyzowała biochemik Elaine Gottschall, matka jednego z pacjentów Haasa. Elaine Gottschall w swojej książce opisała przypadek swojego dziecka, które zostało wyleczone z wrzodziejącego zapalenia jelita grubego w ciągu dwóch lat. W późniejszych latach badano wpływ diet SCD na choroby zapalne jelit czy z mukowiscydozę.
Rozpoczęcie diety zawsze warto skonsultować z lekarzem i dietetykiem, ponieważ nieumiejętne stosowana może być niedoborowa w energię, witaminy i składniki mineralne. Dieta SCD może przynieść pewne korzyści w leczeniu chorób zapalnych jelit, należy jednak podkreślić, iż wciąż brakuje odpowiednich badań naukowych, przeprowadzonych na dużą skalę, które jednoznacznie wskazywałby na skuteczność tego typu diet w wyżej wymienionych jednostkach chorobowych.
Sprawdź także: Dieta low FODMAP – wesprzyj swoje jelita
Do produktów dozwolonych w diecie SCD zaliczane są:
W diecie SCD wyklucza się disacharydy i większość polisacharydów, np.: cukry oraz skrobię o łańcuchu liniowym lub rozgałęzionym, ale dopuszcza się spożywanie pokarmów zawierających węglowodany składające się wyłącznie z monosacharydów.
W diecie SCD nie są zalecane:
Poniżej przedstawiamy przykładowy jadłospis diety SCD dla fazy 1.
Przykładowe śniadania diety SCD:
Przykładowe obiady diety SCD:
Przykładowe kolacje dla diety SCD:
Jeśli szukasz diety na problemy z jelitami, skorzystaj z pomocy dietetyka, który dobierze odpowiedni, indywidualnie zbilansowany plan żywienia. Pomocny może okazać się również zbilansowany catering dietetyczny dopasowany do indywidualnych potrzeb.
Bibliografia:
Dietetyk Kliniczny
Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z tytułem magistra dietetyki. Na co dzień pomaga wielu pacjentom w trwałej zmianie nawyków żywieniowych.
Próbujesz różnych diet odchudzających i masz wrażenie, że żadna dieta nie działa? Popularnym sposobem na szybką utratę masy ciała jest 3-dniowa dieta jajeczna, w różnych wariantach. Dowiedz się, czy dieta jajeczna jest najskuteczniejsza w przypadku odchudzania i jakie są jej konsekwencje dla zdrowia.
Dieta jaglana staje się coraz popularniejsza. Często stosowana jest jako detoks, który ma oczyścić organizm z toksyn. Sięgają po nią także osoby, które pragną zrzucić nadprogramowe kilogramy. Efekty diety jaglanej mogą być korzystne zarówno dla zdrowia, jak i sylwetki.
Głodówki wywołują liczne kontrowersje. Niektórzy uznają je za skuteczną metodę na szybką utratę wagi, ale wpływ na zdrowie bywa kwestionowany. Dieta „głodówka” występuje w różnych wariantach zakładających stosowanie okien żywieniowych, kilkudniowych postów lub menu skrajnie niskokalorycznego. Dowiedz się więcej i przekonaj się, czy warto w ogóle interesować się tym, jakie są efekty głodówki po tygodniu.
Catering dietetyczny WygodnaDieta.pl pozwala nie tylko tracić zbędne kilogramy, ale też jeść smacznie i zdrowo.
