Dieta przy AZS – zasady, efekty oraz przykładowy jadłospis

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, nawrotowa choroba zapalna skóry, której towarzyszą uciążliwe objawy obejmujące wypryski ze świądem. Leczenie farmakologiczne AZS nie zawsze przynosi oczekiwane efekty, dlatego pacjenci próbują stosować różne sposoby na piękną skórę i poszukują alternatywnych metod, które mogłyby wspomóc leczenie choroby. Jedną z nich jest odpowiednie żywienie. Sprawdzamy, czy leczenie dietą przy AZS jest skuteczne.

Spis treści:

1. Dieta przy AZS – jaką rolę w leczeniu odgrywa sposób odżywiania?
   • Probiotyki w AZS
   • Czosnek na atopowe zapalenie skóry
2. Dieta przy AZS – zasady żywienia u dzieci i dorosłych
   • Dieta przy AZS – produkty wskazane
3. Dieta przy AZS – produkty niewskazane
4. Dieta przy AZS – przykładowe menu

Dieta przy AZS – jaką rolę w leczeniu odgrywa sposób odżywiania?

Rola diety w atopowym zapaleniu skory od wielu lat budzi zainteresowanie badaczy. Obecnie nie ma jednak badań, które potwierdzałyby, że sposób żywienia może przyczyniać się do rozwoju AZS lub go hamować. Dieta na atopowe zapalenie skóry może przynieść korzyści jedynie u pacjentów z potwierdzoną klinicznie alergią pokarmową, w takim wypadku zaleca się zastosowanie diety eliminacyjnej polegającej na wykluczeniu z diety alergenów^[1]. Dieta nie jest więc skuteczną metodą leczenia AZS, ale z uwagi na to, że jest to schorzenie o podłożu zapalnym, warto przede wszystkim przyjrzeć się żywności, która może go nasilać.

Probiotyki w AZS

Suplementacja przy atopowym zapaleniu skóry jest również szeroko badanym tematem. W wielu badaniach wykazano, iż stosowanie probiotyków istotnie zmniejszało wskaźnik nasilenia objawów AZS u dzieci powyżej 1. roku życia^[2]. Z analizy 25 badań wykazano, iż większe korzyści w terapii AZS odnotowano przy suplementacji probiotyków zawierających gatunki Lactobacillus lub mieszaniny różnych gatunków bakterii, w porównaniu w probiotykami, które zawierały tylko gatunki bakterii Bifidobacterium.

Czosnek na atopowe zapalenie skóry

Czosnek jest rośliną prozdrowotną, znaną m.in. ze swoich właściwości przeciwzapalnych, antybakteryjnych i przeciwgrzybiczych. Nie istnieją jednak dowody naukowe sugerujące, że czosnek może mieć pozytywny wpływ na zdrowie skóry, w tym na atopowe zapalenie skóry (AZS). Z pewnością nie zaleca się przykładania żadnych pokarmów na skórę, ponieważ mogą one nasilać świąd i zwiększać ilość wyprysków.

Dieta przy AZS – zasady żywienia u dzieci i dorosłych

Zarówno dieta przy AZS u dorosłych, jak i dieta przy AZS u dzieci powinny opierać się na zasadach zdrowego żywienia. Korzystny wpływ na organizm może mieć dieta przeciwzapalna, jednak dieta przy atopowym zapaleniu skory zawsze powinna być dopasowana indywidualnie, z uwzględnieniem m.in.: wszelkich alergii czy nietolerancji pokarmowych.

AZS jest chorobą zapalną skóry, a – jak wiadomo – odpowiednio skomponowana dieta może zmniejszać stan zapalny w organizmie. Znaczenie w tym kontekście mają zarówno poszczególne składniki, jak i ogólne zbilansowanie jadłospisu. Bardzo ważna jest na przykład rola ryb w diecie, obecność orzechów czy źródeł kwasów omega, ale nie wystarczy spożywanie kilku z tych składników, jeśli reszta diety oparta jest o produkty o niskiej gęstości odżywczej. Nie będzie to miało dużego znaczenia w modulacji odpowiedzi autoimmunologicznej. Przepisy diety na atopowe zapalenie skóry dla dorosłych i dzieci powinny zatem bazować na produktach przeciwzapalnych o wysokiej gęstości odżywczej.

Sprawdź także: Dieta śródziemnomorska – zasady, produkty zalecane. Zalety diety śródziemnomorskiej i wskazania do jej stosowania

Dieta przy AZS – produkty wskazane

Co jeść przy atopowym zapaleniu skóry? Polecane są szczególnie produkty przeciwzapalne, do których zaliczamy:

• różnorodne warzywa i owoce,
• pełnoziarniste produkty zbożowe,
• nasiona roślin strączkowych,
• ryby,
• nasiona, orzechy, pestki,
• tran, oleje roślinne,
• przyprawy ziołowe i korzenne.

Dieta przy AZS – produkty niewskazane

Czego nie jeść przy atopowym zapaleniu skóry? W przypadku alergii na określone produkty, np. jaja, orzechy, skorupiaki, sprawa jest prosta – należy wykluczyć alergeny z diety. Czego nie można jeść przy atopowym zapaleniu skóry, stosując się do zaleceń diety przeciwzapalnej? W takim wypadku z diety należy wykluczyć:

• rafinowane produkty zbożowe,
• dania typu fast food,
• słodycze, wyroby cukiernicze,
• słodzone napoje,
• twarde margaryny,
• produkty będące źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych: tłuste mięsa, przetwory mięsne, tłuste sery, masło, śmietankę,
• alkohol,
• cukier,
• sól (w nadmiarze).

Dieta przy AZS – przykładowe menu

Poniżej podajemy przykładową przeciwzapalną dietę przy atopowym zapaleniu skóry. Chcąc wykorzystać przepisy, należy jednak pamiętać o tym, czego nie można jeść przy atopowym zapaleniu skóry wywoływanym przez konkretne alergeny. Jadłospis warto więc zmodyfikować, jeśli pojawiają się w nim uczulające składniki.

Jeśli chcesz przejść na dietę i zadbać o swoje zdrowie, ale nie czujesz się na siłach, by wprowadzić zmiany samodzielnie, wizyta u dietetyka lub dieta pudełkowa mogą okazać się idealnym rozwiązaniem dla Ciebie.

Śniadanie: Czekoladowa owsianka z owocami i masłem orzechowym

Składniki:

• 1 kostka gorzkiej czekolady (minimum 70% masy kakaowej)
• 1 łyżka masła orzechowego
• 5 łyżek płatków owsianych
• 1 szklanka napoju owsianego
• 1 garść borówek
• 1 garść malin
• 1 łyżeczka nasion chia

Sposób wykonania:

Płatki owsiane przesyp do garnka i zalej napojem owsianym. Dodaj nasiona chia i masło orzechowe i gotuj, aż płatki zmiękną. Ugotowane płatki przełóż do miseczki, dodaj posiekaną czekoladę i świeże owoce.

II śniadanie: koktajl pełen polifenoli

Składniki:

• 1 szklanka wody kokosowej
• 1 szklanka borówek amerykańskich
• 1 łyżka kiełków rzodkiewki
• 50 g truskawek
• 1 łyżka syropu klonowego
• 1 łyżeczka oleju lnianego

Sposób wykonania:

Wszystkie składniki zmiksuj na gadki koktajl.

Obiad: pieczony łosoś z pomidorami i ryżem

Składniki:

• 50 g ryżu brązowego
• 100 g łososia
• 1 szczypta soli
• 2 szczypty pieprzu czarnego
• 1 łyżka oliwy z oliwek
• 3 łyżki koperku
• 2 łyżki soku z cytryny
• 1 garść pomidorków koktajlowych

Sposób wykonania:

Ryż ugotuj zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Umytą rybę posyp solą, pieprzem, skrop oliwą, sokiem z cytryny i posyp obficie koperkiem. Na wierzch dodaj pokrojone pomidorki koktajlowe i przez około 20–25 minut zapiekaj danie w naczyniu żaroodpornym, w piekarniku nagrzanym do 180°C. Podawaj z ugotowanym ryżem.

Podwieczorek: grzanki z hummusem i warzywami

Składniki:

• 2 kromki chleba razowego
• 5 łyżek ciecierzycy
• pół papryki czerwonej
• 100 g ogórka
• 2 łyżeczki pasty tahini
• 1 szczypta pieprzu czarnego
• 1 łyżeczka soku z cytryny
• 4 szczypty kminu rzymskiego mielonego
• 1 łyżka oliwy z oliwek
• 1 szczypta soli

Sposób wykonania:

Ciecierzycę ugotuj według przepisu na opakowaniu. Ugotowaną cieciorkę zblenduj z obranym czosnkiem, oliwą, pastą tahini i sokiem z cytryny. Dopraw solą, pieprzem, kminkiem i wymieszaj. Jeśli pasta jest zbyt sucha, możesz dodać kilka łyżek przegotowanej wody. Pieczywo podpiecz w piekarniku lub na suchej patelni. Przygotowanym hummusem posmaruj pieczywo. Zjedz z pokrojonymi warzywami.

Kolacja: sałatka z pieczonymi batatami i pomidorami

Składniki:

• 150 g batatów
• 100 g pomidorków koktajlowych
• 1 garść szpinaku
• 40 g sera feta
• pół awokado
• ćwiartka cebuli
• 1 łyżeczka oliwy z oliwek
• 1 szczypta soli
• 2 szczypty oregano
• 1 szczypta pieprzu czarnego
• 1 łyżeczka musztardy
• 1 łyżeczka miodu
• 1 łyżeczka soku z cytryny

Sposób wykonania:

Bataty pokrój w niedużą kostkę, a pomidorki przekrój na pół. Dopraw solą, pieprzem i oregano (lub innymi ulubionymi ziołami). Skrop oliwą i ułóż na blaszce do pieczenia. Piecz 20 minut w nagrzanym do 220°C piekarniku. Awokado i cebulę pokrój w kostkę. Przygotuj sos: musztardę, miód, sok z cytryny i łyżeczkę oliwy dobrze wymieszaj. Na talerzu ułóż szpinak, upieczone warzywa, awokado i cebulę. Posyp pokruszoną fetą i skrop przygotowanym sosem.

Sprawdź także: Smoothie warzywne – przepisy i nie tylko

Bibliografia:

1. Tatka A., Pawliczak R., Czy dieta ma znaczenie w atopowym zapaleniu skóry?, „Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology”, 2022, 9, 2.
2. Jiang W. i wsp., The role of probiotics in the prevention and treatment of atopic dermatitis in children: an updated systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials, „Pediatric Drugs”, 2020, 22.