.jpg)
Dieta antyhistaminowa polega na spożywaniu pokarmów, które charakteryzują się niską zawartością histaminy oraz nie powodują jej zwiększonego wydzielania w organizmie. Źródłem histaminy jest przede wszystkim żywność marynowana, kiszona, peklowana lub produkowana metodą długiego dojrzewania. W przypadku nietolerancji histaminy menu jest dopasowane indywidualnie do stanu zdrowia, chorób towarzyszących oraz ilości tolerowanej histaminy przez chorego.
Spis treści:
Histamina to hormon tkankowy, który należy do grupy amin biogennych. W organizmie, w formie nieaktywnej jest magazynowana w komórkach tucznych, które należą do układu odpornościowego i uczestniczą w reakcjach alergicznych. Komórki tuczne uwalniają histaminę po kontakcie z alergenem, a także pod wpływem różnych czynników zewnętrznych, w tym spożywanych pokarmów i zażywanych leków. Należą do nich m.in.:
Poza udziałem w reakcjach zapalnych histamina reguluje procesy fizjologiczne i pełni funkcje neuroprzekaźnika w układzie nerwowym. Działa poprzez stymulację kilku różnych receptorów wpływając na funkcjonowanie wielu układów. Jej obecność w organizmie jest niezbędna.
Warto wiedzieć, że niektóre produkty spożywcze zawierają histaminę lub przyczyniają się do jej wzmożonego uwalniania z komórek tucznych. Histamina powstaje z histydyny, czyli jednego z 20 aminokwasów budujących cząsteczki białka. Jest obecna w różnych pokarmach, a ponadto powstaje w wyniku działania bakterii, które mogą być dodane do produktu celowo np. w procesie wytwarzania wina, a także obecne na powierzchni produktu stanowiąc zanieczyszczenie i powodując psucie się żywności. Więcej histaminy zawierają produkty długo przetrzymywane, marynowane czy peklowane, niż te same produkty świeże.
Nietolerancja histaminy to rzadko spotykana forma nieprawidłowej reakcji na spożyty pokarm, który zawiera tę aminę lub wpływa na jej zwiększone uwalnianie. Na obecną chwilę jej dokładny mechanizm nie został do końca poznany. Zgodnie z dotychczasowym stanem wiedzy, nietolerancja histaminy wynika z braku równowagi pomiędzy ilością dostarczanej wraz z pokarmem i uwalnianej z komórek tucznych histaminy a zdolnością organizmu do jej rozłożenia.
Warto wiedzieć, że w zdrowym organizmie histamina rozkładana jest przede wszystkim za pomocą enzymu DAO (diaminooksydaza). W mniejszym stopniu za rozkład histaminy odpowiada drugi enzym HNMT (N-metylotransweraza). Wyróżnia się co najmniej trzy możliwe przyczyny zaburzeń wytwarzania lub działania DAO, które prawdopodobnie prowadzą do rozwoju nietolerancji. Są to:
Nietolerancja histaminy bywa nazywana pseudoalergią, mimo że nie angażuje układu odpornościowego. Choć jej objawy są podobne do tych, jakie daje reakcja alergiczna, we krwi pacjentów nie obserwuje się podwyższonego poziomu przeciwciał IgE, które są wtedy wydzielane.
Objawy nietolerancji histaminy są liczne i bardzo zróżnicowane, ponieważ histamina wpływa na funkcjonowanie wielu układów. Zwykle mają niewielkie lub umiarkowane nasilenie. Pojawiają się po ok. 20-30 minutach po zjedzonym posiłku i samoistnie mijają po kilku godzinach.
Osoba nietolerująca histaminy może doświadczać objawów ze strony różnych układów. Są to:
Zespół nietolerancji histaminy jest rzadko spotykaną formą niepożądanych reakcji pokarmowych. Obecnie jego mechanizm nie jest szczegółowo poznany, w związku z czym nie ma opracowanym metod ani markerów pozwalających na jednoznaczną diagnozę. Choć ocenianie poziomu histaminy i enzymu DAO we krwi pacjentów jest możliwe, wg niektórych autorów ma ograniczenia diagnostyczne i jest mało wiarygodne. Poziom histaminy i DAO może się różnić u pacjentów w zależności od przyjmowanych leków i chorób towarzyszących, wyniki mogą być też zmienne u tej samej osoby. Nie zaleca się ich wykonywania w pierwszych etapach stawiania diagnozy, natomiast w przypadku niektórych pacjentów może umożliwić jej postawienie. Obecnie zespół nietolerancji histaminy stwierdza się po wykluczeniu innych chorób powodujących podobne objawy.
Antyhistaminowa dieta ma na celu ograniczenie spożywania produktów zawierających duże ilości histaminy oraz tych, które przyczyniają się do jej wzmożonego uwalniania z komórek tucznych. Aby prawidłowo przeprowadzić leczenie żywieniowe, podczas komponowania jadłospisu należy wziąć też pod uwagę inne aminy obecne w żywności, które są metabolizowane z udziałem enzymu DAO. To m.in. putrescyna czy spermidyna. Efektem stosowania diety ma być obniżenie stężenia histaminy we krwi i ustąpienie objawów nietolerancji, co wiąże się z poprawą jakości życia chorego.
Jednocześnie dieta lecznicza powinna być prawidłowo zbilansowana i pełnowartościowa, a więc dostarczać optymalnych ilości białka, węglowodanów, tłuszczów oraz witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego. Warto dodać, że osoba nietolerująca histaminy może również źle tolerować inne składniki żywności np. fruktozę, laktozę czy sorbitol. Dlatego komponując jadłospis, należy wziąć to pod uwagę. Ponieważ prawidłowe zbilansowanie menu może być problematyczne, na etapie wprowadzenia diety antyhistaminowej, warto skorzystać z pomocy doświadczonego dietetyka lub lekarza.
Dieta antyhistaminowa to dieta eliminacyjna. Obecnie zaleca się stosowanie jej w trzech etapach. Ma to doprowadzić do opracowania indywidualnej listy produktów dozwolonych i dobrze tolerowanych przez pacjenta.
Faza eliminacji. Jej głównym celem jest zmniejszenie objawów nietolerancji na tyle, ile jest to możliwe. Na tym etapie dieta jest najbardziej restrykcyjna, ponieważ dopuszczone do spożycia są wyłącznie produkty o niskiej zawartości histaminy. Wskazane jest, aby unikać produktów zawierających histaminę w dużych ilościach oraz tych, które mogą powodować jej uwalnianie. Czas trwania tej fazy jest dyskusyjny - przeważnie zaleca się ją stosować ok. 2-8 tygodni.
Faza testu. Na tym etapie podejmowane są próby ponownego wprowadzania pokarmów wykluczonych. Ten etap wymaga od chorego indywidualnych obserwacji. Polecany do tego jest dzienniczek, w którym notowane są spożyte produkty wraz z ilością, godziną spożycia oraz ew. niepożądanymi objawami.
Dieta długoterminowa. To stosowanie jadłospisu opartego o żywność z niską zawartością histaminy, a także indywidualnie dobrze tolerowane pokarmy.
Zawartość histaminy w produktach jest bardzo różna. Będąc na diecie antyhistaminowej, należy oprzeć jadłospis o produkty, które charakteryzują się niewielką ilością histaminy. Są to produkty, w których jej stężenie mieści się w przedziale od 5-50 mg/kg. Wg niektórych autorów, pokarmy niskohistaminowe zawierają jej nie więcej niż 1 mg/kg.
Warto zaznaczyć, że osoby ze stwierdzoną nietolerancją histaminy powinny unikać spożywania pokarmów z wysoką zawartością histaminy. Ponadto powinny zwracać uwagę na to, czy w posiłku nie występuje kilka artykułów, które charakteryzują się jej niską lub średnią zawartością. Może wówczas dojść do jej skumulowania i wywołania objawów nietolerancji. Spożywane produkty powinny być możliwie jak najświeższe. Niezalecana jest żywność kwaszona, wytwarzana z udziałem bakterii (np. długo dojrzewające wędliny lub sery), a także przetrzymywana.
Lista produktów zalecanych, czyli z małą ilością histaminy – przykłady:
Lista produktów niezalecanych, czyli z dużą ilością histaminy:
Jaglanka na napoju sojowym z brzoskwiniami
Składniki:
Sposób wykonania:
Kasza gryczana w kokosowym sosie dyniowym z tofu
Składniki:
Sposób wykonania:
Bibliografia:
1. Rzodkiewicz P., Wojtecka-Łukasik E., Maśliński S.: Rola histaminy w chorobach reumatycznych. Reumatologia 2010; 48, 1: 49–53.
2. Sònia Sánchez-Pérez et. al.: Biogenic Amines in Plant-Origin Foods: Are they Frequently Underestimated in Low-Histamine Diets? Foods. 2018 Dec; 7(12): 205.
3. Bartuzi M., Ukleja-Sokołowska N.: Nietolerancja histaminy, a dieta człowieka współczesnego. Alergia Astma Immunologia 2021, 26, 4, 82-88.
4. Sieńczewski Ł.: Nietolerancja Histaminy - diagnostyka oraz postępowanie żywieniowe. Food Forum 2018, 2, 24.
5. Cieślik I., Migdał W.: Aminy biogenne w żywności. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2011, XLIV, 4, 1087-1096.
6. Kamp A.: Zdrowa dieta przy nietolerancji histaminy. 100 smacznych potraw pozbawionych histaminy. Wydawnictwo Olesiejuk.
Próbujesz różnych diet odchudzających i masz wrażenie, że żadna dieta nie działa? Popularnym sposobem na szybką utratę masy ciała jest 3-dniowa dieta jajeczna, w różnych wariantach. Dowiedz się, czy dieta jajeczna jest najskuteczniejsza w przypadku odchudzania i jakie są jej konsekwencje dla zdrowia.
Dieta jaglana staje się coraz popularniejsza. Często stosowana jest jako detoks, który ma oczyścić organizm z toksyn. Sięgają po nią także osoby, które pragną zrzucić nadprogramowe kilogramy. Efekty diety jaglanej mogą być korzystne zarówno dla zdrowia, jak i sylwetki.
Głodówki wywołują liczne kontrowersje. Niektórzy uznają je za skuteczną metodę na szybką utratę wagi, ale wpływ na zdrowie bywa kwestionowany. Dieta „głodówka” występuje w różnych wariantach zakładających stosowanie okien żywieniowych, kilkudniowych postów lub menu skrajnie niskokalorycznego. Dowiedz się więcej i przekonaj się, czy warto w ogóle interesować się tym, jakie są efekty głodówki po tygodniu.
Catering dietetyczny WygodnaDieta.pl pozwala nie tylko tracić zbędne kilogramy, ale też jeść smacznie i zdrowo.
