Dietetyk Kliniczny
Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z tytułem magistra dietetyki. Na co dzień pomaga wielu pacjentom w trwałej zmianie nawyków żywieniowych.
Pytanie o to, jak wyleczyć choroby autoimmunologiczne, wciąż jest jednym z najczęściej zadawanych w medycynie. Z uwagi na mechanizmy mikrobiomu i jego związek z modulowaniem odpowiedzi immunologicznej żywienie w chorobach autoimmunologicznych ma bardzo duże znacznie. Okazuje się, że odpowiednio dobrana do potrzeb, zbilansowana, pełnowartościowa dieta przy chorobach autoimmunologicznych może poprawiać samopoczucie i łagodzić niektóre dolegliwości.
Spis treści:
Przyczyna wielu chorób autoimmunologicznych nie jest do końca poznana. Zazwyczaj podejrzewa się wpływ kilku czynników, wśród których wymieniane są:
Tak złożona etiopatogeneza powoduje trudność w ustaleniu optymalnego leczenia. Przede wszystkim dąży się do leczenia objawowego i jak najdłuższego utrzymania stanu remisji choroby. Wpływ odżywiania w chorobach autoimmunologicznych należy rozpatrywać w kontekście konkretnej jednostki. Wiadomo, iż oddziaływanie pokarmu na układ odpornościowy jest niezwykle istotne w procesie powstawania choroby i w trakcie jej leczenia. Odporność pochodzi z brzucha, a mikrobiom (zbiór genomów wszystkich drobnoustrojów zasiedlających dane środowisko np. skórę, jelita, jamę ustną) jest powiązany z modulowaniem odpowiedzi immunologicznej. Jednak wiele interakcji między dietą a chorobami autoimmunologicznymi pozostaje niezbadanych. Inny wpływ będzie miała dieta przeciwzapalna w przypadku chorób tarczycy np. Hashimoto (może pomóc obniżyć przeciwciała przeciwtarczycowe), a inny wpływ dieta bezglutenowa w przypadku celiakii.
Na początku warto podkreślić, iż nie da się wyleczyć choroby autoimmunologicznej czy to poprzez dietę, czy stosowanie leków. Należy dążyć do remisji choroby – wyciszenia objawów i poprawy komfortu życia pacjenta. Mówiąc o diecie w chorobach autoimmunologicznych, warto zastanowić się, czym jest dieta. Często mylnie utożsamia się to pojęcie tylko z odchudzaniem i tymczasową zmianą nawyków żywieniowych, a samo słowo ze starogreckiego diaita oznacza „styl życia”. Dieta przy chorobach autoimmunologicznych nie jest zatem chwilowym sposobem żywienia (środkiem do osiągnięcia pewnego celu), ale modelem wyznaczającym zasady codziennego odżywiania i jednym z elementów zdrowego trybu życia.
Zbilansowany jadłospisu, bogaty w niezbędne makroskładniki, źródła witamin D, B, E i C oraz składniki mineralne to tylko jeden z aspektów, o który należy zadbać. Oprócz diety w łagodzeniu objawów chorób pomagają:
Należy podkreślić, iż nie istnieje konkretna dieta dla osób z chorobami autoimmunizacyjnymi, która sprawdzi się w przypadku każdej choroby. W przypadku celiakii należy bezwzględnie stosować dietę bez glutenu, jednak w przypadku pozostałych chorób autoimmunologicznych raczej nie istnieją jednoznaczne zalecenia. Ważne są indywidualizacja zaleceń i jadłospisu oraz odpowiednia diagnostyka, która pozwoli wykryć ewentualne niedobory i dobrać optymalny plan żywienia czy suplementacji.
W przypadku chorób z autoagresji warto zacząć od wprowadzenia diety przeciwzapalnej i obserwowania reakcji organizmu na dane produkty i posiłki (prowadzić dziennik żywieniowy). Warto dowiedzieć się, czym są antyoksydanty i sięgać po produkty, które są w nie bogate, czyli np. owoce jagodowe, fioletowe, zielone, białe i pomarańczowe warzywa czy orzechy włoskie. Prozdrowotne efekty może przynieść dieta śródziemnomorska.
Sprawdź także: Dieta śródziemnomorska – zasady, produkty zalecane. Zalety diety śródziemnomorskiej i wskazania do jej stosowania
Sposobem żywienia często zalecanym w przypadku chorób autoimmunologicznych jest protokół autoimmunologiczny, czyli odmiana diety paleo.
Protokół autoimmunologiczny zakłada, by wykluczyć z diety:
Przy protokole autoimmunologicznym zaleca się także nieprzyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu, aspiryny), czy inhibitorów pompy protonowej. Dozwolone jest spożywanie pozostałych warzyw, dobrej jakości mięsa, tłuszczów (oliwy z oliwek, masła klarowanego czy oleju kokosowego), produktów fermentowanych (kiszonek, kombuchy) czy niektórych owoców2.
Ścisłe stosowanie protokołu autoimmunologicznego niestety oznacza wykluczanie „w ciemno” produktów, które mogą być dobrze tolerowane, co nie zawsze przynosi oczekiwany efekt. Poza tym restrykcyjna dieta jest często trudna do stosowania przez pacjentów, co często zniechęca do podejmowania jakiejkolwiek dietoterapii.
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć, czy kawa w chorobach autoimmunologicznych szkodzi, pomaga, czy też nie ma istotnego wpływu. Wszystko zależy od konkretnej choroby i towarzyszących jej dolegliwości. Wiadomo, że picie kawy może redukować ryzyko śmierci z powodu chorób: układu krążenia, cukrzycy typu II, a także raka endometrium i wątroby.
Z badań wynika też, że spożywanie kawy może zwiększać ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i cukrzycy typu 1, ale może chronić przed stwardnieniem rozsianym, pierwotnym stwardniającym zapaleniem dróg żółciowych i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. W przypadku innych chorób autoimmunologicznych (tocznia rumieniowatego układowego, łuszczycy, pierwotnego żółciowego zapalenia dróg żółciowych i choroby Leśniowskiego-Crohna) nie stwierdzono istotnego związku3.
Czosnek stanowi źródło przeciwutleniaczy, dlatego z pewnością warto go spożywać w przypadku chorób autoimmunologicznych. Liczne badania wykazały potencjał immunomodulacyjny i immunoterapeutyczny ekstraktu z czosnku, w tym działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Może się jednak okazać, że u niektórych nie będzie on dobrze tolerowany, np. u osób z zespołem drażliwego jelita czy SIBO. Chociaż istnieją wystarczające dowody naukowe na korzystny wpływ czosnku w leczeniu różnych stanów patologicznych na modelach zwierzęcych, badania kliniczne na ludziach są nieliczne i niewyczerpujące4.
Pomidory zalicza się do tzw. warzyw psiankowatych, które zgodnie z zaleceniami protokołu immunologicznego należy z diety wyeliminować. Brakuje jednak badań naukowych, które potwierdzałby te zalecenia, a rezygnując z pomidorów, można zmniejszyć spożycie potasu czy cennego związku, jakim jest likopen.
Badania naukowe donoszą, że poprawę stanu zdrowia i zmniejszenie objawów zaobserwowano np. w przypadku wykluczenia nabiału przy chorobie Hashimoto. Niestety trudno jednoznacznie stwierdzić, u kogo wykluczenie nabiału przyniesie korzyści5. W przypadku chorób z autoagresji zawsze należy dobierać zalecenia indywidualnie.
Sprawdź także: Dieta wątrobowa – zasady i wskazania do stosowania.
Do produktów niewskazanych w przypadku chorób autoimmunologicznych zaliczyć możemy:
Nie da się wskazać przepisów diety w chorobach autoimmunologicznych, które sprawdzą się u każdego. Bez wątpienia warto dowiedzieć się, jak przestać jeść słodycze i ograniczyć spożywanie wysokoprzetworzonych produktów, fast foodów oraz słodkich i słonych przekąsek. Aby otrzymać szczegółowe zalecenia, jak powinna wyglądać dieta w chorobie o konkretnym podłożu i przy określonych objawach, warto skorzystać z pomocy wykwalifikowanego dietetyka. Dla osób cierpiących z powodu różnych dolegliwości autoimmunologicznych dobrym pomysłem może okazać się również dieta pudełkowa dopasowana do indywidualnych potrzeb.
Bibliografia:
Dieta bez Glutenu i Nabiału
Dla osób z obniżoną tolerancją glutenu i alergią na białka mleka.
Dietetyk Kliniczny
Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z tytułem magistra dietetyki. Na co dzień pomaga wielu pacjentom w trwałej zmianie nawyków żywieniowych.
Odpowiednio zbilansowana dieta dla diabetyka to jeden z fundamentów walki z cukrzycą zarówno typu 1, jak i typu 2. Celem jest kontrola glikemii i redukcja ryzyka rozwoju ostrych i przewlekłych powikłań choroby. W poniższym artykule podpowiadamy co jeść, jeśli chorujesz na cukrzycę i przedstawiamy przepisy kulinarne dla diety cukrzycowej.
Cukrzyca typu 2 to choroba, w której dochodzi do zaburzeń poziomu glukozy we krwi. Nadwaga i otyłość przyczyniają się do oporności komórek na działanie insuliny, a w konsekwencji do wystąpienia chorób związanych z gospodarką węglowodanową. Zmiana nawyków żywieniowych w cukrzycy typu 2 jest niezbędnym elementem wspierającym leczenie. Dowiedz się, jak prawidłowo stosować zasady diety dla cukrzyka.
Dziesięć lat to czas, kiedy dzieci wchodzą w okres dojrzewania i intensywnego wzrostu. Z tego względu odpowiednia dieta jest kluczowa dla zapewnienia harmonijnego rozwoju. Warto od najmłodszych lat uczyć pociechy dokonywania zdrowych wyborów żywieniowych i zapewnić im menu, które wspomoże funkcjonowanie organizmu na wielu płaszczyznach. Każdy rodzic musi więc wiedzieć, jak powinna wyglądać dieta dla dziecka w wieku 10 lat.
Catering dietetyczny WygodnaDieta.pl pozwala nie tylko tracić zbędne kilogramy, ale też jeść smacznie i zdrowo.
