Dieta przy osteoporozie – jak się odżywiać, aby zachować zdrowe i mocne kości?

Obecnie osteoporoza to choroba stanowiąca jeden z głównych problemów zdrowia publicznego starzejącego się społeczeństwa. Prawidłowo zbilansowana dieta stanowi ważny element profilaktyki i leczenia osteoporozy. Jeśli zastanawiasz się, co jeść na diecie przy osteoporozie, przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, jaka dieta na osteoporozę jest zalecana przez specjalistów.

Spis treści:

1. Dlaczego dieta przy osteoporozie jest ważna?
2. Jak powinna wyglądać dieta przy osteoporozie?
   • Jaki miód na osteoporozę?
   • Osteoporoza a banany
   • Kiszonki a osteoporoza
3. Dieta przy osteoporozie – źródła wapnia i witaminy D
   • Wapń a osteoporoza
   • Witamina D3 a osteoporoza
4. Dieta przy osteoporozie – produkty wskazane i niewskazane
5. Przykładowe potrawy w diecie przy osteoporozie

Dlaczego dieta przy osteoporozie jest ważna?

Osteoporoza to choroba charakteryzująca się zmniejszoną gęstością mineralną kości i zwiększoną podatnością na złamania. Dieta w osteoporozie odgrywa ważną rolę, ponieważ nieodpowiednie żywienie – zarówno ilościowe, jak i ilościowe – może prowadzić do zaburzeń w całym organizmie, także w układzie kostnym. Czynniki dietetyczne mają wpływ na masę kostną dziecka już w łonie matki, a nawet jeszcze przed poczęciem. Interwencje żywieniowe we wczesnym okresie rozwoju mają wpływ na kondycję tkanki kostnej w późniejszych latach. Również podczas leczenia osteoporozy dieta odgrywa istotną rolę. Ważna jest ilość oraz udział poszczególnych składników pokarmowych, które powinny być dopasowane do indywidualnego zapotrzebowania. To z kolei zależy od wielu czynników m.in.:

• płci,
• wieku,
• wzrostu,
• stanu zdrowia,
• rodzaju wykonywanej pracy.

Dzienna kaloryczność jadłospisu musi być tak dobrana, aby umożliwić utrzymywanie prawidłowej masy ciała.

Odpowiednia dieta może pomóc w zapobieganiu osteoporozie, spowalnianiu rozwoju choroby, a nawet w pewnym stopniu w jej leczeniu. Wiele badań wskazuje, iż niezbilansowana dieta typu zachodniego ma wpływ na obniżanie się masy kostnej, a tym samym na zwiększenie ryzyka osteoporozy^[1].

Jak powinna wyglądać dieta przy osteoporozie?

Jaka dieta przy osteoporozie sprawdzi się najlepiej? Dieta na osteoporozę powinna skupiać się na odpowiedniej podaży składników, które wpływają na prawidłowy wzrost masy kostnej (zgodnie z zapotrzebowaniem). Należą do nich:

• wapń,
• witamina D,
• magnez,
• witamina C,
• witamina K,
• flawonoidy,
• kwasy tłuszczowe omega-3.

W diecie na osteoporozę należy także zwrócić uwagę na odpowiednie proporcje wapnia i fosforu. Również białko w diecie chorych na osteoporozę jest kluczowe. Składniki te są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu kostnego w każdym wieku. Zapewniają optymalną wytrzymałość mechaniczną kości oraz mają wpływ na zmniejszenie ryzyka upadków, szczególnie u osób starszych^[2].

Poniżej odpowiadamy na często pojawiające się pytania dotyczące żywienia i osteoporozy.

Jaki miód na osteoporozę?

Miód jest naturalnym produktem zawierającym różne bioaktywne składniki (szczególnie polifenole) o wielu korzystnych dla zdrowia właściwościach. Jednak czy miód jest dobry na osteoporozę? Większość badań nad tym, czy miód może być nowym suplementem diety zapobiegającym osteoporozie, jest przeprowadzona na modelach zwierzęcych. Z literatury wynika, że wiele rodzajów miodu może zapobiegać utracie gęstości mineralnej kości w różnych modelach zwierzęcych. Brakuje jednak dobrze zaprojektowanych badań, które oceniały wpływ miodu na gęstość mineralną kości u ludzi³.

Osteoporoza a banany

Banany są m.in. źródłem potasu, magnezu czy witaminy C, dlatego z powodzeniem mogą znaleźć się w diecie osób chorych na osteoporozę. Jednak ważne jest, aby dieta była zrównoważona i bogata w składniki odżywcze z różnych grup.

Kiszonki a osteoporoza

Kiszonki są również źródłem witamin np. witaminy C i witaminy K, które mają wpływ na prawidłowy wzrost masy kostnej. Mogą zatem stanowić element zróżnicowanej diety.

Dieta przy osteoporozie – źródła wapnia i witaminy D

Wapń a osteoporoza

Niedostateczna podaż wapnia w diecie dzieci i młodzieży w okresie intensywnego wzrostu może przyczyniać się do rozwoju osteoporozy w dorosłym wieku. Dostarczanie niewystarczających ilości wapnia z dietą powoduje, że w celu utrzymania prawidłowej homeostazy tego składnika mineralnego organizm zaczyna uruchamiać rezerwy kostne.

Źródła wapnia o najlepszej przyswajalności to mleko i przetwory mleczne, takie jak: sery podpuszczkowe i sery twarogowe. Wapń dostarczają także niektóre produkty roślinne np.: zielone warzywa liściaste (szpinak, pietruszka, jarmuż), rośliny strączkowe, a także nasiona, orzechy i pestki^[4].

Witamina D3 a osteoporoza

Prawidłowy poziom witaminy D3 jest kluczowy dla prawidłowej gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu. Niedobory mogą prowadzić do zaburzeń mineralizacji – krzywicy u dzieci czy osteomalacji u osób dorosłych. Niedobory witaminy D3 u polaków są powszechne, a podaż tej witaminy z dietą nie pokrywa w pełni zapotrzebowania organizmu. Największą zawartość witaminy D3 mają ryby, np.: śledź, węgorz, łosoś, makrela^[5], ale źródła witaminy D to nie tylko pokarmy. Promienie słoneczne zapewniają organizmowi witaminę D w wyniku syntezy skórnej.

Poniżej szczegółowo omawiamy co jeść na osteoporozę, a czego należy w diecie unikać.

Dieta przy osteoporozie – produkty wskazane i niewskazane

Co jeść przy osteoporozie? W diecie powinny znaleźć się:

• różnorodne warzywa i owoce,
• pełnoziarniste produkty zbożowe,
• mleko i produkty mleczne lub wzbogacone napoje roślinne,
• jaja,
• tłuste ryby, chude mięso – chociaż kwestia tego, czy mięso jest zdrowe, bywa dyskusyjna, to chude gatunki w kontrolowanych ilościach nie powinny szkodzić zdrowiu i mogą być częścią zbilansowanej diety;
• nasiona roślin strączkowych,
• orzechy, nasiona,
• wody mineralne z wapniem.

Czego nie jeść przy osteoporozie? Niewskazane są:

• nadmierna podaż soli,
• cukier i produkty bogate w cukry proste,
• nadmierna podaż tłuszczów zwierzęcych (nasycone kwasy tłuszczowe),
• napoje gazowane, napoje energetyzujące,
• kofeina,
• alkohol.

Sprawdź także: Truskawki – kalorie, właściwości i przepis na koktajl, deser i sałatkę

Przykładowe potrawy w diecie przy osteoporozie

Jadłospis diety przy osteoporozie powinien zostać dopasowany indywidualnie do potrzeb chorego. Poniżej przedstawiamy przykładowe dania, które mogą być elementem diety w osteoporozie:

• sałatka z jarmużem, awokado i łososiem,
• kanapki z razowego pieczywa z twarożkiem i makrelą,
• owsianka na mleku z owocami i orzechami,
• zapiekanka z kurczakiem i szpinakiem oraz gotowane brokuły,
• łosoś pieczony z warzywami i kaszą,
• jogurt naturalny z orzechami i owocami,
• koktajl na kefirze z owocami i orzechami,
• zupa krem z brokułów z pestkami dyni i serem mozzarella,
• omlet jajeczny z warzywami.

Jeśli potrzebujesz diety, która dobre sprawdzi się przy osteoporozie, lub po prostu chcesz zacząć się zdrowo odżywiać, to catering dietetyczny może być świetnym rozwiązaniem.

Sprawdź także: Leczenie dietą. Czy można uzdrowić organizm za pomocą diety?

Bibliografia:

1. Denova-Gutiérrez E. i wsp., Dietary Patterns, Bone Mineral Density, and Risk of Fractures: A Systematic Review and Meta-Analysis., „Nutrients”, 2018 December 5; 10 (12).
2. Fabiani R. i wsp., Dietary Patterns in Relation to Low Bone Mineral Density and Fracture Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis, „Advances in nutrition” 2019, 10 (2).
3. Szostak-Węgierek D., Żywienie osób starszych, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
4. Kamaruzzaman M. A. i wsp., A Review of Potential Beneficial Effects of Honey on Bone Health., „Evid Based Complement Alternat Med”, 2019 September 19.
5. Jabłoński M., Blicharski T., Osteoporoza współczesne podejście w gabinecie lekarza specjalisty, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.